Wikibooks

Vitviteja/Ernest Koliqi

< Vitviteja
(Përcjellë nga Hipi Zhdripi i Gjuhës/Kro350)
Ernest Koliqi
Jeta dhe Vepra*
Dëftime për artikuj në projektin "Wiki Libra"
Pjesë nga:

Ora e Maleve[1] ,
Kushtrimi i Skanderbeut,
Hija e maleve,
Gjurmat e stinëve,
Tregtar flamujsh,
Pasqyrat e Narçizit,
Symfonia e shqypeve,
Epika popullore shqiptare,
Kangjelet e Rilindjes,
Shija e bukës mbrume,
Albania,
Shejzat - Rome
Epika popullore shqiptare,

Për Ernesin, ...

Mbi poezinë e Ernes Koliqit - Anton Nikë Berisha

Dëftime për projekte jashtë projektit "Wiki Libra"

provo nëse ekzistojnë:
http://www.erneskoliqi.org .edu .al .com

NË ENCIKLOPEDI 
       Nuk janë shum shkrimtarët t´onë, emni i të cilvet të njifët aq 
 mirë në shtresat letrare shqipe sá ai i Koliqit; të pakët janë atá, prodhimet 
 e të cilvet të kenë marrë aq hapt në çdo kând të Shqipnís, sá ato qi emnin e 
 tij në çfaqje kulturore gjithëfarësh, në botime nëpër fletore e revista 
 të ndryshme, disá prej të cilavet themelue dhe mbajt prej tij vetë, në 
 botime veprash qi janë të pacaktueme të zánë nji vend të dukshëm, dashtas e 
 padashtas, në historín e letrave t´ona.
 
 Karl Gurakuqi
 në
 Shéjzat, Vj. VII, 1963, nr.5-8, faqe 163.

// 1903

redakto

1903 NË ENCIKLOPEDI

  • 20 maj : Lindur në Shkodër me 20 maj.[2][3]

// 1918

redakto

1918 NË ENCIKLOPEDI

  • Shkoi në Itali për të studiuar.[4]
  • Në Bergamo, së bashku me studentët tjerë themelojnë të përjavëshmen studentore "Ne, të rinjët" ("Noi, giovani"). Në këtë të përjavëshme boton vjershat e para në italisht.[5]

// 1921

redakto

1921 NË ENCIKLOPEDI

  • Kthehet në Shqipëri, ku bie në kontakt Luigj Gurakuqin, i cili e nxitë të mësojë gjuhen letrare shqipe.[6]
  • Në Shkodër lidhë kontakt me të rinjët shkodranë si Kolë Thaçin, Shuk e karl Gurakuqin, Loro Ashikun, Dom Lazër Shantojën, kolë e Lin Kamsin.[2]
  • E fiton konkursin për himnin kombëtarëm, të shpallur nga ministri i arsmit Luigj Gurakuqi e i propozuar nga Këshilli i Ministrave të Shqipërisë, para jurisë në përbërëje Gjergj Fishta, Fan. S. Noli, Midëhat Frashëri dhe Luigj Gurakuqi.[2]

// 1923

redakto

1923 NË ENCIKLOPEDI

  • Në bashkpunim me P. Anton Harain e Nushi Topallin themelojnë[3] fletoren "Ora e Malevet". Fletora e cila pat sukses, jo vetëm në fushën politike, por edhe ë fushën letrare. Këtu merr mësime nga Luigj Gurakuqi dhe i bënë hapat e parë në letërsin shqipe. [2]

// 1924

redakto

1924 NË ENCIKLOPEDI

  • Antarësohet në Shoqërin "Bashkimi", themelues i së cilës ishte Avni Rustemi. [7]
  • Detyrohet të mërgojë për pesë vite. Strehohet në Jugosllavi ku mëson serbokroatishten dhe lexon autorët e dalluar jugosllavë. [2]
  • Nën ndikimin e Luigj Gurakuqit, shkruan poemëthen me përmbajtje patriotike "Kushtrimi i Skanderbegut".[3] Botimi i saj po në këtë vit, i dha një popularitet të madhë në botën letrare shqipe. [2]

// 1929

redakto

1929 NË ENCIKLOPEDI

  • Boton në Zarë, vëllimin e novelave "Hija e Maleve"[3] ku paraqet ngjarje të jetës shqiptare nga malësia dhe qyteti në frymën e Kanunit ë Lek Dukagjinit. [2]
  • Kthehet në Shqipëri së bashku me novelat dhe hynë në botën letrare shqiptare si themelues i noveës shqiptare. [2]

// 1930

redakto

1930 NË ENCIKLOPEDI

  • (-1933) Është i nxënë me punë si mësues për disa vite në Vlorë e Shkodër. [8]

// 1932

redakto

1932 NË ENCIKLOPEDI

  • Boton vëllimin e parë të përkthimeve "Poetët e Mëdhenj t´Iatlis" me poezi nga Dante, Petrarka, Ariosto e Taso. Vëllimi ka një paratënje të shkruar nga Gjergj Fishta. Kritika dhe lexuesit e presin mirë këtë botim. [2]

// 1933

redakto

1933 NË ENCIKLOPEDI

  • Boton librin me vjesha, "Gjurmat e Stinve". Në këtë libër paraqet skenat shkodrane, në një frymë krejt të re. [2]

// 1934

redakto

1934 NË ENCIKLOPEDI

  • Me fillimin e botimit "Iliria, e përjavëshme kulturore", fillon edhe bashkpunimi i tij me këtë të përkohëshme. [2]

// 1935

redakto

1935 NË ENCIKLOPEDI

  • Boton poemthin në prozë "Quattuor". [2]
  • Boton librin e dytë të novelave : "Tregtar Flamujsh"[3], në të cilën jetën shkodrane e paraqetë me hllësi psikologjike. [2]
  • Boton vëllimin e dytë të antologjis "Poetët Mëdhej t´Italis", me poezi të përkthyera të Parinit, Montit, Fosolos e Manzonit. [2]
  • Për arsye të panjohura dështon botimi i vëllimit të tretë të radhës "Poetët Mëdhej t´Italis". Disa nga poezit e fragmete të Leopardit, Carducci-t, Pascoli-t e D´Annuio-s të parapara për këtë vëllim botohen në fletoret e përkohëshme ë kohës dhe në vëllimin "Manuele di lingua albanese" të P. Fulvio Cordignano-s. [2]
  • Paraqitjen e vëllimit të dytë të antlogjisë e bënë mjeshtri i tij, albanologu Carlo Tagliavani, ndërsa kritikën Dom Ndre Mjeda në të përkohëshmen "Leka".[2]
  • Përkthen edhe kritika prej Diego Valerit, Enrico Grassi-t, Emil Verhaeren-it e Charles Baundelaire-it. [2]

// 1936

redakto

1936 NË ENCIKLOPEDI

  • Në fletoren "Gazeta Shqiptare e Barit", boton "Shtatë Pasqyrat e Narçizit" dhe "Symfonija e Shqipeve". [2]

// 1937

redakto

1937 NË ENCIKLOPEDI

  • Mbaronë studimet në Padovë. [2]
  • Doktoron pranë Univeristetit të Romës në gjuhen dhe letërsinë shqipe me tezën "Epika popullore shqiptare" ("Epica popolare albanese"). Punimin ia vlersojnë lartë albanologët Nober Jokl, Maximilian Lambertz-i. [2][3]

// 1939

redakto

1939 NË ENCIKLOPEDI

  • Emrohet Ministër i Arsimit. Si ministër nxitë fillimin e botimit për herë të parë të librave për shklollë të mesme e fillore. Ndër këta libra veçohen "Shkrimtarët Shqiptarë", vëllimet "Bota Shqiptare", "Rreze Drite" e "Te Parku i Jetës". Po ashtu punon në drejtim të mbledhjes së folklorit dhe "Visaret e Kombit" të botuar vetëm në tre vëllime deri me ardhjen e tij në Dikanserin e Arsimit, e rritë në 14-vëllime. [2]
  • Emrohet titullar i Kathedrës së Gjuhës e Letërsis Shqipe në Universitetin e Romës.[9]
  • Themelonë të përkohëshmen "Shkëndija". [2][3]

// 1940

redakto

1940 NË ENCIKLOPEDI

  • Organizon në Tiranë një Kongres të Studimeve Shqiptare, ku ndër shqiptarët morën pjesë edhe albanologë të huaj si: Karlo Tagliavini (Carlo Tagliavini); Antonio Baldaci (A. Baldacci); Françesko Erkole (Francesco Ercole); Anxhelo Leoti (Angelo Leoti); Gaetano Petrota (G. Petrotta); etj. Si rezulltat direkt i këtij kongresi vije Instituti i Studimeve Shqiptare me qendër në Tiranë. Në këtë insitut fillon botimin e vëllimit të madhë "Studime e Tekste" në bashkëpunim me gjuhëtarë (linguist), jurist e folkloristë si P. Zef Valentinin, P. Bernardin Palajnë e Ernesto Kozin (Ernesto Cozzi). [2]

// 1941

redakto

1941 NË ENCIKLOPEDI

  • (- 1942) Në funksion të Ministrit të Arsimit të Shqipërisë, për vitin shkollor 1941-42, dërgon në Kosovë 200 mësues e mësuese. Rexhep Krasniqi[10] për këtë ndër të tjera shkruan "...ma në fund, erdhi çasti historik i hapjes së Shkollës së parë të plotë të mesme në gjuhën shqipe, që u realizue më 12 Dhjetor 1941" më tutje rreth këtyre shkollave "u banë baza me randësi për zhvillimin e përparimin e gjanë dhe të shumanshëm të arësimit dhe të kulturës shqiptare në Jugosllavinë e sotshme". [2]

// 1942

redakto

1942 NË ENCIKLOPEDI

  • Martohet me arsimtaren Vangjelija Vuçanin me të cilën lindin dy fëmijë: Markun (Marco) dhe Elizabeten (Elisabetta). [2]
  • Largohet nga Ministria e Arsimit. [2]
  • Emrohet Kryetar i Institutit të Studimeve Shqiptare, me qëllim të realizimit e programeve të kongresit të organizuar më 1940 në Tiranë. Për këtë qëllim bashkpunon me Mustafa Merlika Krujën, Karl Gurakuqin, Asdrenin, Ali Asllanin, lasgush Poradecin, Anton logorecn, Ismet Toton etj. [2]

// 1947

redakto

1947 NË ENCIKLOPEDI

  • Shkruan në të posa daluren fletore "L´Albanie Libre", ku veçohen kënga epike "Kânga e kapetan marku" që ja kushton Kapetan markut të ranë dëshmorë më 1946. [2]

// 1953

redakto

1953 NË ENCIKLOPEDI

  • Fillon të botoj shkrime për histori e letrsi, "Dy shkollat shkodrane" (shkolla e Jezuitve dhe Shkolla e Françeskajve). [2]

// 1957

redakto

1957 NË ENCIKLOPEDI

  • Ja arrinë që më 2 shtatorë me dekret të Presidentit të republikës së Italisë, Kathedralia e Gjuhës e Letërsisë Shqipe e Universitetit të Romës të avancohet në Institut të Studimeve Shqiptare. [2]
  • Boton në Firencë vëllimin "Poezia popullore shqiptare" ("Poesia popoare albanese") me tekste përball shqip e kthime italisht. [2]
  • Themelon të përkohëshmen "Shéjzat" ("La Pleidai"). Shkruan rregullisht në çdo numër për më se 18-të vite. [2]

// 1959

redakto

1959 NË ENCIKLOPEDI

  • Boton vëllimin "Kangjelet e Rilindjes" ("I canti della Rinascita"), me përkthime italish, ku nxit Arbëreshët me rujtë gjuhën e zakonet e të kenë besim në pavdeksin e fisit. [2]

// 1960

redakto

1960 NË ENCIKLOPEDI

  • Boton romanin "Shija e bukës së mbrúme", ku ndihet dashuria e të mërguemit për tokën e vet, për dëshirën e madhe me pa Atdheun e që nuk mundet dot, sepse një bishë e egër e mizore e ka shtrëngue në duert e veta. [2]
  • Boton në revisten "Quaderni dinunziani, fasc. XVIII-XIX", studimin "Gabriele D´Anunzio e gli Albanesi". [2]

// 1961

redakto

1961 NË ENCIKLOPEDI

  • Përkthen italisht e boton me shënime në "Shéjzat" poemthin e Ali Asllanit, "Darsma Shqipare". [2]
  • Boton vëllimin "Rapsodi e rapsodie delle Alpi Albanesi", ku flitet për trimninë dhe burrnin shqiptare. [2]

// 1962

redakto

1962 NË ENCIKLOPEDI

  • Përkthen në italishtë e me shënime shkoqitëse nga "Lahuta e Malcís" së Fishtës, këngën e XXVI: Koha e Ré. [2]

// 1963

redakto

1963 NË ENCIKLOPEDI

  • Boton "Antalogjia e lirikës shqipe" ("Antalogia della lirica albanese"), vëllim ku për të parën herë paraqiten në një gjuhë evropiane, përkthimet e ëirikat më të mira të autorëve shqiptarë të vjetër e të rinjë, e këtu duhet theksuar veçanërisht ata të Kosovës për popullarizimin e tyre në Evropë. [2]
  • Rishtypë "Shtatë Pasqyrat e Narçizit" (që i kishte botuar së pari në fletore "Gazeta Shqiptare e Barit më 1936) ku paraqiten shtatë copa proze poetikeqë përshkruajnë gjendjen shpirtërore të shkrimtarit përballë botës arbnore. [2]

// 1965

redakto

1965 NË ENCIKLOPEDI

  • Boton në italisht monografin "Albania" e cila merret në "Enciklopedia dei popoli d´Europa", Milano, ku paraqet objektivisht një pasqyrë të gjërë mbi Shqipërin si nga pikëpamja gjeografike po ashtu edhe nga ajo letrare e historike. Një punim me 160 faqe shtypi me plot fotografi krahinash e skajesh, kostumesh e personalitetesh. [2]

// 1967

redakto

1967 NË ENCIKLOPEDI

  • Nisë botimin e serisë "Studime Shqiptare" ("Studi Albanesi"), ku nën drejtimin e tij ishin pjesët "Tradita popullare të Shqiptarëve t´Italis" ("Tradizioni popolari degli Albanesi d´Italia"), tre vëllime dhe gjashtë vëllime të pjesës "Srudime e Tekste" (Studi e Testi). [2]

// 1969

redakto

1969 NË ENCIKLOPEDI

  • Është shumë mërzitur për vdekjen e Vangjelijes (4 maj), bashkëshortes e cila e përcillte në çdo veprimtari të tij. Petro T. Vuçani shkruan:"Zhdukja e Saj i shkaktoi nji mungesë të pazavendësueshme e, ndoshta, shpejtoi edhe humbjen e Tij". [2]

// 1970

redakto

1970 NË ENCIKLOPEDI

  • Riboton poemthin "Symfonija e Shqipeve" (që e kishte botuar për herë të parë në fletoren "Gazeta e Shqiptarëve të Barit" më 1936). Punimi ka për qëllim lartësimin e kohës sl kaluar të fisit t´onë. E përkthyer më 1972 në anglisht nga shkrimtari Anesti Andrea. [2]

// 1971

redakto

1971 NË ENCIKLOPEDI

  • Përkthen në italishte epizodib e "Marash Ucit" këngët XII-XIII-XIV dhe XV të "Lahutë së Malcís". Kësaj ja shtonë një hymje me shënime shkoqitëse. [2]

// 1972

redakto

1972 NË ENCIKLOPEDI

  • Boton vëllimin "Saggi di Lettratua albanese" në Firencë. Një përmbledhje e mirë e shkrimesh e konferencash përpunue gjatl disa vjetve. [2]

// 1973

redakto

1973 NË ENCIKLOPEDI

  • Vazhdon me e përkthye italisht e me e pajisë me shënime Lahutën e Malcís, këtë radhë epizodin "Oso Kuka", këngët II-III-IV dhe V. [2]

// 1975

redakto

1975 NË ENCIKLOPEDI

  • Vdiq papritmas në Romë, në banesën e vet, më 15 kallënduer (shkurt) dhe u varros po në këtë qytet me datën 18. Po në Romë prehën prindët e tij dhe bashkëshortja e vet. Në ceremonin e asaj dite kishin ardhë personalitete (VIP-a) të ndryshëm, kolegë, shqiptarë, arbëreshë, miq t´ardhun nga ShBA-ja, na Turqia, Suedija, Gjermanija Perëndimore (Federale), Franca, Belgjika e shum vende t´Italis. [2]

Pasjeta

redakto

Burimet dhe shpjegime

redakto

Sipas:

  1. ↑ Gjovalin Shkurtaj dhe Enver Hysa : Gjuha Shqipe për të huajt dhe shqiptarët jashtë atdheut
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 2,23 2,24 2,25 2,26 2,27 2,28 2,29 2,30 2,31 2,32 2,33 2,34 2,35 2,36 2,37 2,38 2,39 2,40 2,41 2,42 2,43 2,44 2,45 2,46 2,47 ERNEST KOLIQI VEPRA 1 - NB Rilindja, 1996 Prishtinë.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 GJUHA SHQIPE PËR TË HUAJ DHE SHQIPTARËT JASHTË ATDHEUT fq.270 Autor: Gj. Shkurtaj dhe E. Hysa. Sh.B. TOENA, Tiranë 2001. ISBN 99927-1-454-9
  4. ↑ ERNEST KOLIQI VEPRA 1 - NB Rilindja, 1996 Prishtinë.<është>:E dërguen n´Itali me studjue
  5. ↑ ERNEST KOLIQI VEPRA 1 - NB Rilindja, 1996 Prishtinë.<është>:Na, të rijt
  6. ↑ ERNEST KOLIQI VEPRA 1 - NB Rilindja, 1996 Prishtinë.<është>:Ktheu në Shqipërí e u vu me zell me xánë gjuhen shqipe. E shtyni në veprimtarí letrare patrioti Luigj Gurakuqi...
  7. ↑ ERNEST KOLIQI VEPRA 1 - NB Rilindja, 1996 Prishtinë.<është>:Shoqnin Bashkimi
  8. ↑ ERNEST KOLIQI VEPRA 1 - NB Rilindja, 1996 Prishtinë.<është>:... Vlonë e Shkodër.
  9. ↑ ERNEST KOLIQI VEPRA 1 - NB Rilindja, 1996 Prishtinë.<është edhe>:Mâ përpara pat q^enë si i ngaruem i kësaj dege në Universitetin e Padova-s.
  10. ↑ Rexhep Krasniqi në "Shéjzat" Vj.XVIII, nr, 1-10, faqe 8-11
1440 - 1940
Koherentja 1940 - 2000 Vitviteja
M. Barleti Gj. Buzuku P. Budi L. Matrënga F. Bardhi P. Bogdani N. Frakulla J. Variboba M. Çami N. Veqilharxhi
J. De Rada J. Vreto P. Vasa G.Dara i Riu K. Kristoforidhi Z. Serembe N. Frashëri S. Frashëri ÇAJUPI N. Mjeda
At Fishta ASDRENI Sh. Gjeçovi F. Konica NOLI A. Asllani L. Poradeci E. Koliqi M. Kuteli MIGJENI
P. Marko D. Vetmo Dh. Shuteriqi E. Mekuli V. Ujko Ll. Perrone J. Xoxa M. Camaj M. Isaku F. Arapi
B. Dedaj K. Kandreva N. Jorganqi D. Agolli O. Grillo Dh. Qiriazi A. Shehu Dh. Xhuvani S. Drini B. Xhaferri
I. Kadare T. Laço R. Qosja V. Koreshi A. Pashku A. Shkreli A. Mamaqi Kro550 Kro560 Kro570
Marrë nga "https://sq.wikibooks.org/w/index.php?title=Vitviteja/Ernest_Koliqi&oldid=25742"