Tokajon/Ujë e lumë/4

Tokajon

Ujë e lumë

Çka është uji ?

Ku ndodhet "lumi i verdhë"?

Në Kinë. Lumi Huang He apo shkurt shqip Lumi i verdhë është lumi që ka ujin më të përzier me baltë. Ky lumë shpërlanë çdo vit nga dy miliard tonelata baltë. Është kjo një masë e baltës të cilën mund ta kuptojmë nëse parafytyrojmë një mur të ngjashëm me atë murin e njohur kinezë por me pakë dallim. Muri i ndërtuar nga balta e lumit të verdhë do të ishte aq i gjatë sa të sillej rreth tokës 27 herë një kub me brinjë 3 metërshe.

Ku ndodhen lumenjtë në qarkun e ujit të tokës?

I tërë uji i tokës sillet brenda një qarku ujorë. Avullohet nga oqeanet si pasojë e ngrohjes nga dielli, si avull hynë në atmosferë, si re nga fryma shpërndahet mbi sipërfaqen e brendshme të tokës dhe bie si reshje në tokë. Në tokë mblidhet si ujë dhe lumenjtë e sjellin prapë në oqeane.

A ka lumenj në det?

Po, po ka edhe nën shkretëtirë e edhe nën det e oqean. Shkencëtarët dhe ekspertët kanë bërë lokalizmin e 90 metrave të një lumi, i cili barte 1000 herë më shumë ujë nën sipërfaqen e oqeanit paqësorë se sa lumi i popullarizuar Misisipi.

A lëvizin lumenjtë tepërmasë?

Rezistenca e madhe ndaj rrjedhës normale të ujit të lumit, bie fjala, batica e zbatica, mund të shkaktojë që uji i lumit të ndërrojë kahun e tij. Në këto raste krijohet një valë, të cilën shkencëtarët e quajnë Bore, e cila lëvizë në kahun e kundërt të lumit. Për këtë dukuri është i njohur lumi i Shën Gjonit (anglisht St. John River) në Kanada. Ky lumë rrjedhë nëpërmjet një ujëvare në gjirin e quajtur Gjiri i Fandit (anglisht Bay of Fundy) me batica e zbaticat më të mëdha. Gjatë vërshimit të detit, uji i lumit kthehet deri tek ujëvara.

Çka quajë gjeografët "Bore"

Vala e baticës, d.m.th vala e krijuar si shkak i gravitacionit të hënës. Kjo valë, shpesh nga shkencëtarët dhe ekspertët për thjeshtim të gjërave thirret bore. Një valë batice e tillë e njohur ngrihet në lumin britanik të quajtur Lumi Severen. Është diku dy metra e lartë dhe lëvizë me një shpejtësi prej 20 kilometrave në orë. Diku në Kinë, një lumë ka një valë batice edhe më të lartë - 7 metra.

Si krijohet moçali?

A janë moçalet gjithnjë me ujë?

Si krijohet "Ujëvara"?

Ekspert Gjeografi na shkruan: Ujëvarat krijohen me lëvizje tektonike në koren e Tokës, Nga veprimi gërryes dhe akumulues i ujit të lumenjve.

Cila ujëvarë është më e larta?

Ekspert Gjeografi na shkruan: Ujëvara më e lartë në botë është ajo e Viktorisë në lumin Zambezi në mes Zimbabvesë dhe Zambijsë në Afrikë. Ujëvara është e gjerë 1.5 km, ndërsa e lartë 128 m. Është zbuluar nga hulumtuesi skocez Dejvid Livingston në vitin 1855 dhe e pagëzoj me emrin e mbretëreshës Viktorisë.

Cila ujëvarë sjellë më shumë ujë

Ku mund të rrymojë uji i ujëvarës në kaheje të kundërt të rrjedhës?

Sa ujëvara ka "Niagara"?

Ekspert Gjeografi na shkruan: Në lumin Niagara janë tyri ujëvara të ndara, jo shumë të larta, por janë shumë të gjëra. Me më tepër se 168.000 metra kub ujë në minutë janë një ndër ujëvarat më të mëdha dhe më njohurat në botë.

Çka është nxitimi i lumit?

Çfare është liqeni?

Ekspert Gjeografi na shkruan: Liqe është një pellg shumë i madh natyror ose artificial, zakonisht me ujë të ëmbël, që është i rrethuar nga të gjitha anët me tokë. Edhe liqeni është një burim i rëndësishëm për njeriun. Ashtu si lumi, na furnizon me ujë dhe me një shumëllojshmëri peshqish. Liqeni është dhe një rrugë komunikimi. Lundrat, tragetet dhe barkat lundrojnë në ujërat e liqeneve dhe lidhin vendet që ndodhen përgjatë brigjeve. Liqenet, sidomos kur janë të mëdhenj dhe të thellë, zbutin klimën e mjedisit përreth. Nxehtësia e thithur nga ujërat gjatë verës vjen ngadalë në sipërfaqe gjatë dimrit dhe e ngroh ajrin. Klima e butë lejon kultivimin e ullinjve, vreshtave, agrumeve dhe luleve edhe kur këto vende janë panë malit. Në brigjet e liqeneve, nga klima e butë dhe bukuritë e peizazhit, turistët janë të pranishëm thuajse gjatë gjithë vitit. Ata zhvillojnë sporte ujore, si: notin, vozitjen me barkë dhe peshkimin. Në vendin tonë njihen liqeni i Pogradecit (Ohrit), (Shkodrës), Prespës, liqenet e Lurës, etj.

Nga ku emri liqeni i kripës?

Ku ndodhen liqenet më të mëdhenj?

Liqenet e Mëdha janë grup i pesë liqeneve në kufi apo afër kufirit në mes Knadasë dhe SHBA-ve.

Liqenet e Mëdha janë grup i liqeneve më të mëdha me ujra të mëbla në botë.

Sipërfaqja e përgjithshme e liqeneve është 246.000 km².

Cili është liqeni më i madh?

Ekspert Gjeografi na shkruan:Liqeni Kaspik është liqeni më i madh në Tokë, shtrihet në mes Evropës dhe Azisë, me një sipërfaqe prej 371 800 km². Pjesa veriore e liqenit është e cekët për shkak se mbushet nga materiali lumor që sjell lumi Vollga, ndërsa pjesa jugore është më e thellë, dhe thellësia më e madhe arrin 1025 m. Liqeni Kaspik është i njelmët gjegjësisht është det i mbyllur. Komunikacioni në liqenin Kaspik është i zhvilluar ,por rëndësi të madhe ka edhe peshkimi.

Ku ndodhet liqeni i Prespës?

Ekspert Gjeografi na shkruan:Liqeni i Prespës është njëri ndër liqenet me ujëra të freskëta në Evropë që u takon tre shteteve Maqedonisë, Shqipërisë dhe Greqisë me një sipërfaqe të përgjithshme prej 313.6 km² nga të cilat 190 km² i takojnë Maqedonisë, 84.8 km² Greqisë dhe 38.8 km² Shqipërisë. Prespa është liqeni më i thellë tektonik në Ballkan me 853 metra thellësi.

Ku ndodhet deti "Tangajik"?

Në Afrikë. Në pjesën jug të Afrikës shtrihet liqeni më i gjatë (680 kilometra) dhe i dyti për nga thellësia (1 035 metra). Ky liqe nga vendasit thirret Tanganjika apo diçka njashtu.

Pjesa: I-rë · II-të · III-të · IV-të · V-të · VI-të

tOKAjON

Ekspert gjeografi