Dua të di/Ndodhit/Matematikë
Ndodhi
në matematikë
Ndodhi në : Matematkë|Fizikë|Kimi|Biologji|Astronomi
Viti | Ndodhia | Shënim |
---|---|---|
-3000 | Babilonasit përdornin një sistem të numrave me bazë 60. Maja në Amerikën latine, përdornin sistemin me numrave me bazë 20. | |
-2238 | Sunduesi kinez Jao, futi nxhehjen për produktet bujqësore. | |
-2000 | Në shkrimet e lëna nga babilonasit, shihen detyra për përdorimin e teoremës së Pitagorës. | |
-1700 | Në librin e llogaritjes të Ahmesë (papirus), paraqiten zhvillime të mira të llogaritjes së thyesave. Fillon përdorimi i simboleve të Algjebrës. | |
-1000 | Në Kinë përdoren në masë tabelat llogaritëse. | |
-624 | Talesi i Miletit (-552) [ Θαλῆς ὁ Μιλήσιος ] | |
-610 | Anaksimandëri i Miletit (-547) [ Αναξίμανδρος ] | |
-580 | Pitagora i Samosë (-496) [ Πυθαγόρας ] | |
-546 | Anaksimenësi i Miletit [ Αναξιμένης ] | |
-500 | Grekët e vjetër i shënojnë numrat sipas alfabetit të tyre; përdorin tabelat llogaritëse. Anaksagora i Klazomenesë (-428) [ Αναξαγόρας ] | |
-490 | Zeno i Eleasë (-430) [ Ζήνων ὁ Ἐλεάτης ] | |
-469 | Sokrati (-399) [ Σωκράτης ] | |
-460 | Demokriti i Abderës (-370) [ Δημόκριτος ] | |
-455 | Hipokrati i Koses (-370) [ Ἱπποκράτης ὁ Κῷος ] | |
-427 | Platoni (-347) [ ] | |
-415 | Theaetetus i Athinës (-369) [ ] | |
-400 | Hipokrati përmbledhë "elementet" e para, një punim standart i gjeometrisë; Shifra Zero, përdoret në fillim dhe në mes të numrave. | |
-388 | Platoni themelon "Akademin" në Athinë | |
-365 | Euklidi i Aleksandrisë (-300) [ ] | |
-325 | Euklidi në "elemete" jep vërtetimet e para aksiomatike të gjeometrisë; vërteton pafundësinë e numrave pirim | |
-300 | Romakët përdorin Abakun e dorës. | |
-276 | Eratosthenes i Kyrenesë (-195) [ ] | |
-262 | Apolloni i Pergesë (-190) [ ] | |
-250 | Arkimedi vërteton pafundësin e sistemevit të numrave, përdorë për herë të parë katrorin ekzaktë të segmentit parabolës; bënë llogaritje të mira të vlerave të përafërta të numrit PI | |
-220 | Eratosthenesi vije si drejtor i Bibliotekës së Aleksandrisë; themelon gjeografin matematikore, si dhe zhvillon më tutje teorinë e numrave primë | |
-200 | Apollonis boton veprën prej 8 pjesësh në të cilën përmbledh paraqitjen e prerjes tërthore të sferës. Në Kinë krijohet vepra "Aritmetika" | |
-30 | Cezari jep idenë për matjen e perandorisë, ndërsa më vonë, Augusti e zbaton. | |
100 | Në Herons "Metrica", gjendet formula e Heronis për trekëndëshin. Menelaosi paraqet rregullën për llogaritjen e trekëndëshit sferik. | |
130 | Heroni gjen formulën e Heronisit për llogaritjen e rrënjës katrore. Ptolimeu gjen tetorin e tij, për diagonalen e katërkëndëshit në rreth dhe shpallë tabelën e katrorit në rreth. | |
140 | Ptolimeu përdorë në "Almaest", rrafshet dhe trigonometrinë e sferës. | |
250 | Diofantusi i Aleksandrisë [ ] | |
280 | Diofantusi boton një paraqitje të Algjebrës dhe dhe zhvillon fuqizimin e numrave. | |
320 | Paposi i Aleksandrisë shkruan veprën e tij kryesore "Koleksionet" | |
476 | Ariabata [ ] | |
498 | Ariabati mëson llogaritjen ekzakte të rrënjës së kubit, në versionin e veprës "Ganita-pada" | |
532 | Matematikanët, Isidorosi i Miletit dhe Anthemiosi i Tralleisit llogarisin arkitekturën e Kishës Haxhia Sofia që gjendej në Konstantinop. | |
598 | Brahmagupta (-665) [ ] | |
630 | Brahmagupta themelon Mësimin mbi thyesat. | |
662 | Në Siri përdoren "shifrat indiane". | |
700 | Indasit përdorin shifrën Zero dhe përdorin një sistem të pozicionimit. | |
710 | Prifti irlandez Beda (673-735)[ ] , përshkruan një sistem për nxhehjen me gishta. | |
780 | Ibn Musa al-Hwarizmi (Choresem, -850) [ ] | |
814 | Arabët marrin në përdorim shifrat indiane ("arabe") | |
829 | al-Hvarizmi përdorë sistemin decimal së bashku me shifrën Zero.[ arab. أبو عبد الله محمد بن موسى الخوارزمي ] Al-Ma'mun përkthen veprën e Euklidit. [ arab. المأمون ] | |
999 | Papa Silvesteri II fillon të lejojë përdorimin e shifrave arabe në Evropë. [ fr. Gerbert d'Aurillac ] | |
1100 | Rregulla e Rufinit, e quajtur kështu më vonë; për myslimanët, tashmë e njohur. | |
1180 | Leonardo Fibonaqi i Pisës (-1250) [ it. Leonardo Fibonacci , i njohur si Leonardo da Pisa ose Leonardo Pisano ] | |
1200 | Omar ben Ibrahim Akayami zgjidhë barazimet gjeometrike të shkallës së tretë me ndihmen prerjes tërthore të sferës. [ ] | |
1202 | Botohet libri "Liber Abaci" i Fibonaqit, me këtë përfundimisht fillon përdorimi i shifrave arabe më Evropë. Ai llogarit gjithë numrat primë, nga 11 deri 97. Punë e madhe për atë kohë. | |
1436 | Regiomontanusi (Johanes Myller, -1476) [ gjer. Johannes Müller aus Königsberg / lat. Johannes Molitoris, më vonë Regiomontanus ] | |
1462 | Botohet vepra e Regiomontanusit, "De triangulis omnimodis libri quinque". | |
1464 | Për herë të parë në Evropën perëndimor, Regiomontanusi ligjëron Matematikën dhe Astronominë. | |
1465 | S.Ferro [ ] | |
1471 | Albreht Dyrer (-1528) [ gjer. Albrecht Dürer ] | |
1472 | Libri i parë për gjeometri në gjuhën gjermane. | |
1478 | Në Itali shtypet libri i parë për llogaritje. | |
1487 | Mihael Shtifel (-1567) [ gjer. Michael Stifel apo Styfel, Stieffel, Stiefel / fr. Stifelius ] | |
1489 | J.Vidman [gjer. Johannes Widmann ] boton një libër për llogaritje në të cilin paraqiten shenjat e mbledhjes dhe zbritjes. | |
1491 | Në Florencë [ Florentia ], shtypet për herë të parë shifra Zero. | |
1492 | Adam Riez (-1559) [ fr. Adam Ries ] | |
1500 | S.Ferro gjenë një metod për zgjedhjen e barazimit të shkallës së tretë, dhe nuk e bënë publike. N.Tartaglia [it. Niccolò Fontana Tartaglia ] | |
1501 | Jeronim Kardano (-1576) [ lat. Hieronymus Cardanus ] | |
1509 | Pacoli [ it. Fra' Luca Bartolomeo de Pacioli ] boton në Itali "De divina proportione" [ ] |