Pepili/Komedia Hyjnore/84

K. XI Rrethi i gjashtë (fundi). - Varri i Papës Anastas. - Topografia e Ferrit.

	Ne skaj, ku zbret rrembyeshem nje bregore Shkambijsh vigane, te came, ne forme te qarkut, Mbrritem e pame na vuejtje ma mizore.
	Aty nje ere e qelbte te vinte hakut, Kah avull ngrihej thellesish perpjete, Prandej shpejtuem me u struke permbas kapakut
	Te nje varri te madh, ku vrejta vete Te tille mbishkrim: <<Ndryj Anastasin pape, Qe e nxuer Fotini rruges se vertete.>>
	<<Ketij shtegu ngadale duhet me u kape, sa t’msohemi me t’randin kundermim; pastaj ky ma trazim nuk do na jape.>>
	Keshtu udheheqsi, e une: <<Ndonje shpjegim Me jep, qe koha kot mos te kaloje.>> E ai: <<Mu per kete gja ishe n’mendim.
	O biri im, - filloi ai te tregoje, - Ketu me shkamb tre rrathe jane te ndertuem Shkalle-shkalle, si ata qe lame kesaj rrenoje.
	Te gjithe jane plym me shpirtna te mallkuem; E qe te kesh, tue zbrite, ma qartesi, T’them si e pse ma poshte rrijne grumbulluem.
	Cdo e keqe, qe e ka qielli ne meni, Synim ka fymjen, e ketij synimi I arrihet o me dhune o me njimti.
	Mbasi njimtine perdor vec njerezimi, E urren Zoti ma fort; pra jane njimtare Ata ne fund, - ma I rande per ta denimi.
	Me perdhunues asht krejt brezi I pare; Mbasi n’tri vehtje dhuna mund t’drejtohet, Prandej tri shkallesh asht dhe rrethi mbare.
	Ndaj Zotit, vehtes, fqinit perdorohet Dhuna, mbi ata vete ose mbi gja Te tyne; qarte do e shohesh mbas do kohet.
	Me e plagose rande o fare ti me e vra Mundesh nje fqinin tand, e atij gjane Ia prish, ia ndez o mundesh pre me I ra, -
	Pra ata qe shkaktuen plage ose qe vrane, E shkatrrimtare e cuba I gjen zhyt N’brezin e pare, ne ceta t’ndryshme jane.
	Ngajhere njeriu vehtes I kcen ne fyt O giane e vet ckatrron; prandej I ke N’brezin e dyte, tue u qa tani pa fryt,
	Ata qe fij’n e jetes s’vet kane pre, N’loje humben pasunite o I shkrine e n’vaje E cuen ate jete, ku duhet t’kesh hare.
	Kunder Hyjnise njeriu dhune mund te baje Tue e mohue ose tue blasfemue, Tue shkele natyren, miresine e saj.
	Prandej nje brez ma I ngushte vule u ka vu Sodomes e Kaorses; dnon pa shprese Ata qe Zotin rrijne tue e mallkue.
	Njimtine, mekat qe s’qitet ne harrese, Mund ta perdoresh n’ke t’beson pa u tute Ose tek ai, I cili s’te zen bese.
	Ky lloj I fundit lidhjet I keput Te dashunise, qe lind bashke me njerine; Prandej n’rrethin e dyte jane per cdo skute:
	Hipokrizi e lajke, kush ndjek magjine, Falsifikimi, vjedhja e simonija, Ke n’plehna tjere rrufjanin, batakcine.
	N’llojin e pare braktiset dashunija Qe fal natyra e cka njeriu I shton, Nga rrjedh I gjithe besimi e afersija.
	Prandej n’rrethin ma t’ngushte, mu n’thelb qendron Te rruzullimit, ku seline ka Dite, I torturuem perjete kush tradheton.>>
	E une: <<Mesues, te me sqarosh ti dijte, Pjeset e honit fare mire I shquen Dhe popullsine e tij drejte paraqite,
	Por m’thuej: ata n’kenete e ata n’furtune Rrembye e barte, qe shiu e rreh krejt qulle, O ata qe I pame kah shaheshin me dhune,
	Pse s’I kane fute ne kete te zjarrten kulle Per dnim, ne qofte se I mnin ai Zot I larte? Ne qofte se jo, pse vuejne ashtu?>>. M’u suell
	Ne kete menyre: <<Ti cka po flet percart E je ngatrrue ma fort se tjeter here? Mos valle dicka mendon qe s’e shoh qarte?
	Nuk te kujtohen ato fjale me vlere T’Etikes sate, holle ku jane permendun Tri prirjet, qe Zotyne urren ngahere,
	Cfrenimi I plote e shtazerija e cmendun Dhe shpirtligsija? Si cthurja e pamase S’e fyen aq Hyun e s’shahet pra aq dendun?
	Po ta studjosh cka thashe une ne kete rase E n’qofte se ata te dnuem ne mend I mban, Qe jane tue ba pendese jashta kalase,
	Ti do kuptosh se pse I ndane vecan Nga kta te mbrapshte, e pse jo aq pa meshire Hakmarrja e Perendise u bje cekan.>>
	<<O djell, qe syte e mjegulluem I dlir, kaq me kenaq kah jep te qarte shpjegimin, sa jo te dij, - t’dyshoj me vjen ma mire.
	Pak mbrapa, lutem, hidh tani veshtrimin, - I thashe, - atje ku thue fajdeja fyen Mirsine hyjnore; zgjidhma, pra, dyshimin!>>
	<<Filozofija, per ke thelle I hyn, - m’u gjegj, - tregon jo vetem ne nje ane se si natyra fillin nga Zotyne
	e arti I hyjnueshem e ka zane; e ne studjosh Fiziken tande, do t’I gjejsh krejt mendimet, jo kah fundi jane,
	aq arti juej, persa ai asht I zoti, natyren ndjek si nxanes plot me zell; pra artin tuej nip gati e ka Zoti.
	Natyra e arti, n’qofte se nder mend sjell Gjenezen q’prej fillimi, njerezvet U ka dhane t’mbaren, I ka mbajte e knelle.
	Por fajdexhiu rruge tjeter fare gjet; Natyre e art mbadore ai I len, Se diku tjeter var shpresen e vet.
	Por t’I lame fjalet, t’ecim me pelqen; Hyllsija e Peshkut n’horizont veton E Qerrja siper Korit vend po zen, -
	Larg asht rrepina, qe perposh na con.>>

---