Pepili/Komedia Hyjnore/607

K. XXXIII

4	Nanë virgjineshë, ti bija e tand bir, mbi çdo krijesë e prunjtë e madhështove, nga khilli i amshuem cak i vendosur mirë,
7	ti je ajo, që natyrën njerzore e ngrite aq, sa vetë krijuesi unjí me u ba krijesë e saj s'e pat për kore.
10	Pishtar mesdite je, në botë t'këtushme, i dashunisë, e poshtë për njerzt e shkretë ti je shpresë gurrë e pashterrueshme.
13	O zonjë, kaq je e madhe e vlerë ke vetë, sa kush don hir edhe te ti s'vrapon dëshira e tij don t'fluturojë pa fletë.
16	Me mirsinë tande ti jo veç ndihmon atë që të lyp, por shpesh ndër të veshtira pa t'u drejtue endè ndihmë i shkon.
19	N'ty dhimbsunija dhe në ty mëshira, n'ty bujarija, asht bashkue te ti e të gjitha krijesavet e mira.
22	E ky, që nga ajo golle e largët, që rri n'fund të gjithsisë, deri këtu ka pamë gjendjet e shpirtnave nji e nga nji.
25	hir të kërkon t'fuqishëm aq me e bamë, sa t'mundet me i naltue sytë varfanjakë deri atje lart te vetë shpëtimi i mbramë.
28	E unë, që kurrë për vehte në aq flakë s'u ndeza sa për te, lutjet e mija t'i shtroj, dhe lus t'mos duken gja e pakë,
31	që vdekësisë së tij t'i zhduket hija me atë uratë, që ti për të do kesh, i t'lartit gzim t'i çfaqet madhështija.
34	Edhe të lutem ty, o mbretëneshë, që ban çka don, shëndosh t'ruejsh mbas hareje të kësaj pamje ndjenjat e'çume peshë.
37	Çdo hov njerzor me rojen tande theje! Beatriçen shih edhe të tjerë të lumë, për lutje time bashkonjë duert drejt teje!"
40	Dy sytë, nga Hyu t dashun, të nderuem, ngulë në gojtarin, më dëshmuen krejt qartë se e gazmojnë të amblat lutje shumë;
43	pastaj vështruen t'amshuemen dritë të lartë, te e cila mundësi s'ka se si me u prirë shikim prej ndoj krijese aq i qartë.
46	Unë, që te caku i mbramë për çdo dëshirë po afrohesha, ashtu sikur u donte, flakn' e dëshirës pashë se m'bahej firë.
49	Bernardi buzagaz me shenjë më thonte, që të kundroja lart; por tashma vetë i atillë isha sikur ai dëshironte;
52	se sytë e mi, ba ma të kthillë, përpjetë rrezes iu ngjitshin gjithnjë e ma të dritës s'lartë, që s'veti asht e vërtetë.
55	Tani ma i aftë shikimi im u ba se shprehja jonë, që n'atë të pamë prapsohet, e prapsohet kujtesa, aq tue i msha
58	Si ai që she një andërr dhe e ngrohët i ngel përshtypja e asaj që ka andrrue, dhe kurrgja tjetër má nuk i kujtohet,
61	i tillë tash jam, se gati asht tue m'u shue vegimi, por endè cirka ambëlsine, burue prej tij, në shpirt ndjej tue m'pikue.
64	Kështu shkrin bora n'diell prej ngrohtësine; kështu mes gjethesh lahtas në puhi humbiste profecia sbiline.
67	O e madhja dritë, që ngrihe aq n'lartësi mbi çdo koncept njerzor, kësaj së shkerete mendje, si iu çfaqe, çfaqju pak përsri,
70	han gjuhën time me aq forcë në vete, sa 'j xixë të lumnisë sate lavdiplote të mundem me e kalue ndër kavaljete;
73	se, sado pak ajo të m'u kujtote, dhe sado pak ta kndoj ndër vargëzime, ma shumë do merret vesht fitorja jote.
76	Nga rrezja e gjallë e e mrehtë si ritë vetime, që e barta aq, një ças t'i kisha hjekun sytë, do humbisja vetëdijen time.
79	Për këtë arsye m'kujtohet se e kam ndjekun arë rreze me aq guxim, dersa aeita me vlerën e pafund me pasë t'përpjekun.
82	O hir mbushllues, ti hov më dhe që u ngrita për t'ia ngulë synin dritës që s'shterrohet me aq ngulm, sa pati forcë e syvet drita!
85	Në mbrendësinë e saj pashë si thellohet, me dashurinë e lidhun n'një vëllim, çka nëpër rruzullimn shfletësohet:
88	substanca e rastësia në veprim si frymë më frymë mes tyne, kësisoj çka unë po them asht veç një vezullim.
91	Kësaj nyje ia pashë, kështu besoj, formën universale veç së largut, se tue thanë këtë, ndjej se ma shumë galdoj.
94	Vetëm ai ças për mue asht shkak letargut ma se njëzetepesë shekuj me radhë, që kur Neptuni pa hijen e Argut.
97	Mendja kështu, rrëmbye nga ç'kish përballë, e mbledhun vrente, e ngulun dhe e patundun, dhe për kundrim shkonte gjithmonë tue u kallë.
100	Para asaj drite mbete i palëkundun, sa të lëvizësh sytë, atje vendosun, kah një gja tjetër asht krejt i pamundun;
103	se e mira, ku vullneti don me sosun, e tanë bashkohet n'te, dhe jashtë asaj e metë veç asht çka asht atje e përsosun.
106	E përsa munda në kujtesë të mbaj gjuhën do kem të shkurtë, si një ferishte, që n'gji të nanës njom buzën e saj.
109	Jo se ma shumë se j' pamje të thjeshtë kishte n'atë dritë të gjallë, madhshtore n'paraqitje, që asht gjithmonë e tillë asht si ishte;
112	por se forca vrojtuese kishte ngritje në mue, që kqyrja, e e njata dukuni, tue ndryshue unë, pësote përtëritje.
115	Në t'thellën e të qartën qenësi të dritës s'lartë tre rrathë pashë atëherë me tri ngjyra e të njajtën gjanësi;
118	Njani në tjetrin si ylberi n'ylber feksohej, dhe i treti dukej flakë, që kndej e andej merr jetë njëlloj përherë.
121	Oh, sa e vorfën asht e forcë-pakë shprehja për këtë koncept! Kjo më mundon, se e di se fjala "pak" prap është e pakë.
124	O dritë e amshueme, që n'vehte qëndron, vehten kupton, nga vehtja e kuptueshme dhe, tue e kuptue, vehten gëzon e don!
127	N'atë rreth, i cili si dritë e feksueme dukej se ishte i lindun nëpërmjet teje, si i dhashë përqark një të kundrueme,
130	përbrenda tij, e po me ngjyrë të vet, m'u duk pikzue vetë pamja jonë njerzore; ndaj syni im tue e soditun mbet.
133	Si asht gjeometri, që rri ngulë përore rrethin tue matë, e s'gjen, si ka nevojë, sado mendohet, bazën parimore,
136	kështu qeshë unë n'atë pamje, si pasojë dëshrja me kuptue si iu përvishte fytyra rrethit, n'te si mund t'qëndrojë;
139	por e tillë punë për flatra t'mija s'ishte; goditë at'hera qenë mendë e mija nga 'j dritë-vetimë, shpjegimin mbrendë që e kishte.
142	Së lartës fantazi iu pre fuqija; dëshirën, tash, vullnetin tim vazhdueshëm sillte, si rrotë nën shtytje t'njajtë. Dashnija,
145	që lëviz diell e yj të vezullueshëm.

---