K. III: Dyertë e Ferrit. - Ata që s'kanë ba as mirë as keq. - Akeroni. - Barka e Karontit[1]

V. l-9. Mbishkrim mbi portat e Ferrit. Sipas doktrinës së krishtere, Ferri u krijua nga Trinia e Shenjtë: Ati (fuqia hyjnore), Biri (Urtia e kulluar) dhe Shpirti i Shenjtë (Dashuria e parë). U krijua enkas për të ndëshkuar Luciferin. Para tij s’qe krijuar asgjë veç së përjetshmes (qiellit, tokës dhe engjëjve).

<<KENDEJ KALOHET NE QYTET T’MJERIMIT,
KENDEJ KALOHET N’DHIMBJEN PA KUFI,
KENDEJ KALOHET N’SHPIRTNAT HUMBUN SHQIMIT.
KRIJUESIN TIM E SHTY’ DREJTSIJA E TIJ:
VETE PUSHTETI HYJNOR ME KA SAJUE,
MA E LARTA DIJE, E PARA DASHUNI.
Ja, keto fjale, me shkronja t’zeza, vete
I pashe te shkrueme mbi nje porte; me droje
Peshprita: <<Pris, a e sheh c’me paska gjete!>>
Prisi m’u gjegj, si ai qe ka pervoje:
<<Ktu cdo dyshim mbas shpine duhet lane,
cdo frike e perpelitje te mbaroje!
Na kemi arrijte n’ate vend ku t’pata thane,
Ku do shikosh ti shpirtnat e brengosun,
Qe fillin e arsyes humbun e kane.>>
Pastaj mbi timen doren tue e vendosun,
Gzueshem ne ftyre, qe shpirtni lart t’ma mbaje,
Me futi mbrenda jetes se pasosun.
Aty te fshame, klithje, gjame e vaje,
Neper ajr te pa yj perhere kumbonin,
Sa une qysh ne fillim nisa te qaj.
Gjuhe t’ndryshme, t’folme-tmer gjithkah gjemonin,
Fjale dhimbje per hata, britje nga mnija,
Vikatje e zane shue e shplake ushtonin.
Perftohej nje potere, qe kurr qetija
S’e shuen neper ate ajr gjithmone te ndyte,
Njashtu si rana kur shperthen stuhija.
E une, qe ndjeja si me zjente kryet
Nga tmeri, thashe: <<C’degjoj, mesues I ndjere?
C’jane, valle, keta qe e keqja I paska mbyte?>>
E ai m’u gjegj: <<N’kete gjendje kaq te mjere
Gjithe shpirtnat e fatzezve jane ngujuem,,
Qe mire as keq nuk bane te thuesh nje here.
Me rradhet e asaj frote jane te trazuem
Te engjujve, qe vec kerkuen vetmine,
Me Zotin s’qene, po as kunder s’kane luftuem.
I debuen qiejte, se u prishnin bukurine,
E as ferrit s’mund t’I futen thellesisht,
Se der mkataret nuk ua duen shoqnine.>>
E une: <<O pris, cka kane qe kaq tmersisht
Bertasin pa ia da edhe renkojne?>>
M’u gjegj: <<Ja, po ta them ty shkurtimisht:
Keta as qe te vdesin nuk shpresojne,
Ma poshte jeten e tyne s’ke ku e co,
Cdo fat, pervec ketij, ata deshrojne.
Emnin e tyne n’bote mos e kerko!
Meshira e drejtesija nuk I qas:
Mos t’flasim ma per ta, por kqyr e shko!>>
Une, tue veshtrue, nje flamur pata rase
Te shoh; ky siellej nga ai tufan I bartun,
Sikur te qe denue perjete te ngase.
Vrullshem I shkonin pas, varg I pamatun,
Shpirtnat, sa une s’do kisha pase guxim
T’besoj se vdekja kaq shume paska cartun.
Mbasi disa dallova n’ate kalim,
Une hijen e atij njoha dhe pashe,
Qe per dobsi kreu t’randin mospranim.
Vesh mora edhe bindun qeshe se rashe
Mes shpirtnash, qe kurrkund nje vend s’u lane,
As Zoti e as djajte s’kane si me I dashe.
Keta fatzez, qe n’jete jetue nuk kane,
Lakur vraponin, ndersa I thernin thelle
Miza e anza, qe vlonin nga cdo ane.
Fytyrat ua bajshin gjak me rrjedhe,
E gjaku, ra perdhe, me lot perlye,
Thithej nga krymbat majun me ate gjelle.
E ma pertej kur une leshova ‘I sy,
Pashe buze nje lumi t’madh nje tjeter cete
E thashe: <<Mesues, a ban me me rrefye
Kush jane ata e valle cka do te jete,
Qe m’ate ane nguten te kalojne, perore
Si po I dalloj permes drites se zbete?>>
E ai: <<Do te kuptojsh cdo gja pa zore
Vetem at’here kur na te kemi ra
Te rrjedha e trishte e Akeronit t’gjore.>>
Atbote sy-ule edhe turpnue sa s’ka,
Tue drashte une se po flas e nuk po di,
Deri te bregu I lumit s’bana za.
E ja po vjen kah na, permbi nje ani,
Nje plak per moshe me qyme te zbardhueme,
Tue brite: <<Mjere ju, o shpirtna te keqij!
Mos mbani shprese se shihni ma qielle t’lume;
Vi te ju coj sa jeni n’tjetrin balle,
Ne zjarr e n’akull, n’erresine t’amshueme.
E ti cka lyp ketu, o njeri I gjalle?
Shpejt, hiqu shpirtnash qe njehere kane vdeke!>>
Por, kur ai pa se fjal’t s’ia bana mall,
Shtoi: <<N’tjera udhe e porte ke me preke
Bregun, e jo ketu; me dale pertej,
Nje dru ma e lehte ty ka me te terhjeke.>>
E prisi atij: <<Karon, ti mos u nxej;
Keshtu u vendos atje ku asht fuqija
Per me vendose, e mos e shtyj ma tej!>>
Lundrarit te kenetes s’ndyte qetija
I kthei n’ate ftyre tane lesh, te cueme peshe,
E syte-hata I qitshin flake e shkndija.
Por ata shpirtna, lodhe e kpute, krejt cveshe,
Nderruen fytyre e kercelluen me dhambe,
Porsa fjalet e vrashta u rane nder veshe.
Prindet e Zotin rrijshin vec tue name,
Gjinine njerzore e vendin edhe motin
Dhe faren me te pare e me te mbrame.
Fort tue denese, s’ua priste loti lotin,
N’fund u bashkuen n’ate ugurzeze bregore,
Qe shpirtnat mbledh, ata qe s’dreshten Zotin.
Karonti djalle, me synin gace perore,
Me gisht u ban e t’gjithe n’ate shenje I mblidhen;
Kujdo vonohet, rrem ia kris pa ndore.
Si gjetht, qe vjeshtes kputen edhe hidhen
Pale-pale, e dega ka mundsi me pa
Petkat e veta ka mbi toke mbeshtiellen,
E keqja fare e Adamit njashtu, pra,
I rraset bregut nje nga nje pa fjale
N’ate shenje, si zogu ryse me u thirre me za.
Keshtu kalojne permbi te zymten vale;
E, pa ndeshe bregun tjeter ceta e pare,
Nje cete e re, kendej, gati asht me dale.
<<O biri im, - me tha prisi bujar, -
ketu I ke ata qe kane mbarue
ne mni te Zotit, ardhe prej botes mbare;
e jane te gatshem lumin me e kalue,
se drejtsija hyjnore u grah pa mshire,
keshtu vete frika ne deshire asht shndrrue.
Nje here me thane nuk bje ksajt shpirt I mire;
E pse Karonti pat ankim per ty,
Tani mund ta kuptosh arsyen ma mire.>>
E errta fushe, si ai kto fjale pat krye,
U dridh aq fort, sa, kur mendoj ate tmer,
Dhe sot fillojne te dridhnat me me hy.
Nga toka lot-e-gjame shperthei nje ere,
Qe vetetiu me aq te flaket drite,
Sa s’pashe as ndjeva gja ma n’ate sketere;
Dhe rashe si ai qe gjumi e kapit.

  1. Nxjerr më 22 Gusht 2009 prej forumishqiptar.com, Komedija Hyjnore - Dante Aligieri, plasuar aty nga Veshtrusja më 22-07-2004, 11:47