K. XXXIV Rrethi i nandtë. - Brezi i katërt (Judeka). - Tradhëtarët e bamirësve. - Luciferri. - Tri gojët e Luciferrit. - Tradhëtarët e pushtetit hyjnor dhe pushtetit tokësor. - Juda, Bruti e Kasi. - Qendra e rruzullimit. - Dalja nga Ferri.[1]

Vexilla regis prodeunt Inferni

<<Vexilla regis prodeunt Inferni
balle nesh; pra kqyrni, - prisi tha ahera, -
perpara, n’se ne terr me sy e merrni!>>

mjeglla

Si kur mblon mjeglla token nganjehera,
O nata n’hemisferin tone ka ra,
Larg shihet nje mulli qe e vertit era,
Ashtu m’u duk se pashe nje si kala;
Prej eres me u fshehe qeshe detyrue
Mbas prisit tim, se s’dija c’shpelle te za.
Kishe arrite, - me tmer jam n’varg tue e vu, -
Atje ku hijet n’akull zhyten krejt
E duken fije kashte n’xham ngujue.
Disa rrijne ndeje, do tjera qendrojne drejte,
Njana me kambe perpjete, tjetra me koke,
Ndonje, ba hark, mes kambesh kryet ka ngrejte.
Kur na u futem thelle n’te shkreten toke,
Mesuesi t’me tregonte pat deshire
Ate qe qe ma I bukuri nder shoke,
Prandej u shmang e m’la n’ate ere t’veshtire,
Tue thane: <<Ja Dite, vendi ma I shemtuem,
Ku duhet t’armatosesh sa ma mire!>>
Si u shtanga krejt I mpime e I akulluem,
Mos pyet, lexues, se s’ka kjo ndjenje, jo, mase,
Nuk dij te flas, çka pashe s’ka t’krahasuem!

rase

As vdiqa as nuk mbeta gjalle n’ate rase:
Mendoje vete, ne pac drite fantazije, -
Me t’gjallin as me t’vdekunin s’kishe gjase.

vigani

Vete perandori I asaj te shkrete mbretnije
Dilte bel e perpjete nga aklli I zi;
Ma afer nje vigani une I rrije,
Se sa vigajt I afrohen krahve t’tij;
Sa ish I tane ti pra perfytyroje
N’kete perpjestim te pjeses me tansi.
I bukur n’qe, sa t’duket sot rrenoje,
E prap kunder Krijuesit u nderkrye,
Se vjen cdo e zeze prej tij mund t’thuesh pa droje.
Oh, sa u trondita thelle, kur pashe me sy
Se tri ftyra n’ate koke ishin radhite!
Ajo perballe ne t’kuqe dukej ngjye
E dy te tjerat, qe I rrinin ngjite,
Vareshin mbi dy supa, nder dy ane,
Bashkoheshin te kreshta tue arrite.

lymore lymorja

E djathta – as e verdhe as e bardhe tane
S’dukej, e majta – me nje ngjyre lymore,
Ashtu si zbret lugines Nili I gjane.

flatra vela

Per cdo fytyre – dy flatra madheshtore,
Qe me madhsine e atij shpend perkojshin:
S’kam pa kurr vela barkesh kesodore!

kaluriqi

Me krahe te kaluriqit krejt gjasojshin;
I rrihte me furi si t’fluturote,
E prej tyne tri erna u perftojshin.

Kociti-jargët

Ngrica Kocitin mbare e akullote;
Gjashte syte e mdhej vajtonin pa pushue,
E nga tri mjekrrat – gjak e jarg e lote.

kobtari - hataja

Nga nje kobtar me dhambe rrinte tue blue
Ne gjithsecilen goje, mulli si t’ishte,
Hatashem te tre shpirtnat tue mundue.

lnuerja - dermishimi - dermishtja

Kafshuemjen ai perballe per gja s’e kishte,
Me lnuerjen pa meshire po t’krahasohet,
Qe shpinen hera-here krejt ia dermishte.

Juda Iskarjoti Juda Iskarjot

<<Ai shpirt atje, qe ma per tmer ndeshkohet,
asht Juda Iskarjot, - m’tha prisi at’here, -
kryet – mbrende ne goje, e jashte me kambe terbohet.

Bruti

Nga dy tjeret, qe u varet koka mjere,
Njani asht Bruti, jashte t’zezes goje ka mbete,
Shih si shkapetet e s’bertet njehere.

Kasi

Ai tjetri aq madhosh asht Kasi vete.
Nata po kthehet, me te shpejtet hapa
Te çelim shteg, ketu ma s’kem’ ç’me gjete.>>

zdapa

Si m’urdhenoi, per qafe te tij u kapa;
E parasysh ai kohe e vend tue pase,
Kur flatrat krejt u çelen porsi zdapa,

shtullunga - shkasja - rasa

Me u kcye brijve tane qime gjeti rase,
Prej shtullunge n’shtullunge teposhte zbriti,
Kapun per lesh bri aklli zu te shkase.

vithet - kofsha

E kur me veshtirsi ai ia arriti
Nder vithe, ku nis kofsha per te gjate,
At’here mesuesi im nje ças nuk priti,

dihatja

Ktheu, nga kish kambet kryet vu tue dihate,
E u kap per bashke, si t’donte me u ngjite fill,
Se pata frike se zbret prap n’ferr ate nate.
<<Ti mbahu mire, se per nje shkalle te tille, -
tha prisi im, - I lodhun e I dermuem,
prej ksaj hataje duhet na me u zgjidhe.>>

zgripi - vrima - përshkumja

Neper vrime te nje shkambi u pershkuem,
Ne zgrip te tij m’vendosi te qendroja,
E ‘j hap bani kah une vemendshem shume.

Luciferri

Une ngrita syte e se po shoh besoja
Luciferrin ashtu sikur e lashe, -
E gjeta kambe perpjete, çka s’e mendoja.

gjindja

Ne qe se u turbullova kur e pashe,
T’çuditet gjindja e trashe, qe s’kupton dot
Ç’pike ish ajo neper te cilen rashe.

kotja-terca

<<Çou n’kambe, - me tha mesuesi, - mos u kot,
e gjate asht rruga, shteg pa shteg t’kam qite,
ne mes te terces dielli arriti sot.>>
Neper nje salle pallati tue shetite
S’po shkonim na, por n’nje lugine nen dhe
Qe ishte shkamb e gur e me pak drite.

humnera - humbnera - paçja - ngeja

<<Para se ksaj humnere t’I shmangmi ne,
o prisi im, - I thashe, kur drejte qeshe ngritun,
ma hiq ti nje dyshim, per ne paç nge.

ngulitja

Ku asht akulli? Ky si asht ngulitun
Me koke teposhte? E valle a ma spjegon
Dielli udhen kaq shpejt si e ka persritun?>>

suellja - sjellja - sulmi - turrja - çpimi

E ai m’u suell: <<Akoma ti mendon
Se gjindesh n’ate ane t’qendres, ku ia ngjita
Leshit te krimbit t’zi, qe boten çpon.
N’ate ane qe vetem, derisa une zbrita;
Pastaj na e kaluem piken qendrore,
Qe peshat thith, e ktheva rruge sa arrita.

therorja

E tash ke dal nen hemisfere qiellore
T’kundert me ate, qe mblon token e thate,
Nen kulm te s’ciles na u ba therore

judeka

Ai, qe leu e jetoi pa nje mekate;
Ti ke vu kamben ne te voglen sfere,
Qe asht faqja e kundert e Judekes s’ngrate.

mnera

Atje erret, ktu drita del at’here,
E ky, neper lesh t’cilit shkuem perpjete,
Qe dit’n e pare ka mbete kshtu ngule per mnere.

tatepjeta - friksimi

N’kete krah nga dielli I larte ra tatepjete,
E toka qe dikur kish qene n’kete ane,
Friksue prej tij, krejt u mbulue me det

tanë - tonë - visi - ngrehja

E u shperngul ne hemisferen tane;
Ndoshta ketij me I ike keshtu ka sha
Toka, e ne kete vis ka ngrehe kalane.>>

Belzebu - vehtja

Asht nje vend larg Belzebu, aq sa
Asht varri qe I ka çele vehtes se vet,
Nuk shihet dot, por njihet veç ne za

sheu - tue - çamja - grrye

Te nje sheu, qe tue rrjedhe teposhte zbret
N’per çamjen e nje shkambi qe ka grrye
Me rrymen e gjarpnon jo thik tejet.

unji

Prisi dhe une, ne t’errtin shteg tue u shty,
U nisem ka nje bote me drite unji
E, pa mendue nje here me mbyllun sy,

gropa - vegimi - stolia

Hipem, I pari ai e une mbas tij;
Nga gropa pashe, - vegim I mrekullueshem, -
Stolite qe veshin qiellin pa kufi:

yjte - vezullueshem

E dolem prap me pa yjte e vezllueshem.

  1. Nxjerr më 22 Gusht 2009 prej forumishqiptar.com, Komedija Hyjnore - Dante Aligieri, plasuar aty nga Veshtrusja më 02-08-2004, 15:23