Pepili/Komedia Hyjnore/189

K. XXIX Rrethi i tetë. - Lugja e nandtë (fundi). - Gjeri de Belo. - Lugja e dhjetë. - Falsifikuesit e metaleve. - Grifolini. - Kapokjo.

	Gjithe ai njeri qe vuente n’ate hata Me kishte preke aq fort mes asaj nate, Sa tjeter s’doja vec me ndeje tue qa.
	Porse Virgjili m’tha: <<Pse mendjes sate I asht ngule kaq fort kjo pamje e me zell Po vren hijet e trishtuna e sakate?
	Keshtu nder lugje tjera nuk je sjelle; Mejto se po t’numrosh kete mizeri, Njezetedymij mil ban rreth me u sjelle.
	Nen kambet tona hana ra, e dij Se per kete udhe pak kohe ne na kane dhane, Sa gjana prap do shohesh n’pus te zi!>>
	<<Ti po ta dije, - zuna une me I thane, - arsyen e forte per t’cilen u ndalova, ndoshta dhe pak me ndeje do m’kishe lane.>>
	Por ai u nis e une nga pas I shkova, Biseden prap vazhdova gjalle ta mbaj Tue I gjegje keshtu: <<Shikimin tim leshova
	N’ate grope edhe aq vrejta mbrenda saj, Se atje m’u duk se pashe nje t’gjakut tim, Qe vuen per faj qe po I kushton aq vaje!>>
	At’here mesuesi: <<Kot, pa nje qellim, Ti mos u lodh t’mendosh per ate mkatnuer, N’pune tande rri, ta vuej ai ate denim;
	Se une e pashe te kambet e asaj ure, Kur duel e te kanosej fort me gisht; Gjeri del Belo ndjeva tue thirre, kur
	Ti ishe I habitun krejtesisht Nga ai qe Altaforten pat per dore, E kah s’e kqyre aspak, ai bani bisht.>>
	<<O pris, - I thashe, - vrasja e tij mizore, qe pa u hakmarre ka mbete, ate e merzit, kjo gja per fisin tone asht turp e kore;
	idhnue me ne, pra, iku ai paprite, pa m’thane nje fjale, une kete pershtypje kam, - ma fort dhimbja per te tash me trondit.>>
	Vazhduem biseden mbi ate ure tane shkamb, Deri n’ate pike, ku mund te vresh me sy Gjithe lugjen poshte, po te kete drite tamam.
	N’lugje te fundit kur filluem me hy Te Lugjezezes edhe mizerija E shpirtnave ma qarte na duel aty,
	Ankime te cuditeshme me mija Porsi shigjeta zemren ma coptuen, Prandej veshet I zuna me duer t’mija.
	Gjithe dhimbjet e pafare po u grumbulluen Nga spitalet e Valdikjanes n’vere, Sardenja e Marema po iu shtuen,
	Dhe ne nje grope te rrasen menjehere, S’maten me c’pashe; ndihej nje qelbesine Si prej gjymtyresh qe kane marrun ere.
	Majtas, n’pende t’fundit, harkun ku e shtrin E gjata ure, mbrrijtem me t’shtrejtin pris; E at’here munda me pa ne thellesine
	E atij hon, ku dora e Perendise Me drejtesine e vet te pagabueme Per dnim falsifikuesit ka gremise.
	S’asht pa ndo’jhere nje pamje ma e trishtueme As ne Egjine, ku njerzit rane perdhe, Nder kafshe kur atmosfera e helmueme
	Der te ma I vogli krymb as nje per be Nuk la ne kambe, edhe, sikur rrefyen Poetet per ate kohe kur ra kjo rrfe,
	Ne njerez milingonat u kembyen; Se sa ti sheh n’kete lugje pa fare drite, Qe shpirtnat kapa-kapa mbrende I ndryn.
	Dikush mbi bark, dikush mbi shpine I rrite Shokut te vet, ndonje barkas tue ra Rreshqanthi shtegut te mallkuem I bite.
	Na ecnim dalngadale edhe pa za Tue kqyre e tue degjue t’smundit e shkrete, Qe s’do te ngrehin krye as shtat kurrma.
	Pashe dy, qe u ngriten ndeje tue u mbeshtete Si dy tava mbi zjarr vendosun ngjite, Ne dregza t’neveritshme trupin krejt.
	Kale nuk kam pa keshtu tue u kashagite Nga djale qe e pret zotnija me nxitim Ose qe pagjumsija e ka merzite,
	Si I pashe te dy tue u krue me t’madh terbim, Kah mishi u hante ne menyre barbare, Ne u dhashte vecse lenurja lehtesim!
	Lekuren e zgjebosun shkulnin fare, Si te qerosh me thike ndo’jhere te ngjan Krap o peshk tjeter me ma t’forta pare.
	<<O ti, qe I paske gishtat si gerhane, - prisi u suell e I tha njanit prej tyne, - dhe I perdoroke ndonjehere per dane, -
	me thuej mos ka latin ne mes ketyne, qe jane ketu, t’mjaftofshin gishti e thoni me t’shkye per jete te jetes si te shkyene!>>
	<<Latin te dy na jem’ qe po shikoni kaq te dermishun, - njani u gjegj tane lote, - po ti kush je qe pyet, c’lyp ketij honi?>>
	<<Kam ra ketu, - mesuesi I tha atbote, - me nje te gjalle tue zbritun shkrep me shkrep e jam tue I tregue te zezen bote.>>
	U shkoqen prej shoshoqit me gazep; Tue u dridhe kah une dhe tjere nisen me u prire, Permbi te cilet ajo fjale u shkrep.
	E m’u drejtue at’here mesuesi I mire, <<fol, - tue me thane, - cka zemra te deshrofte!>> E une u fola ashtu si pat deshire:
	<<Kujtimi juej n’ate bote kurr mos u shofte nder mendje dhe nder zemra njerezore, por vjet e vjet me radhe atje qendrofte!
	Kush jeni ju, nga cila dege fisnore? Flisni pa frike, megjithse kjo nafake E zeze ju paska gjete e ba ksodore!>>
	<<D’Areco qeshe, - tha njani, - dhe nder flake Alber da Siena m’hodhi e m’dogji fjalle, Por per cka vdiqa, ketu s’me kane flake.
	Asht e vertete se atij I thashe, me u talle. Se mesue kisha mire me fluturue, E ai, qe ish kureshtar e pak budalle,
	M’kerkoi ate mjeshteri me ia tregue; E pse Dedal s’e bana t’shkoje perpjete, M’paditi t’et e I jati n’turre me vu.
	Porse ne lugje t’fundit, e jane dhjete, Nga se alkimise n’ate bote iu pata fute, M’denoi ai qe s’gabon – Minosi vete.>>
	E une pyeta poetin: <<M’thuej, per skrute Sjenezve, valle, ndokush a ua kaloi? Si ata as vete francezet s’I kane trute!>>
	I gerbuluemi tjeter, kur m’degjoi, U gjegj: <<Vec Strikes s’duhet me I hy n’hak, - Ai, po, me mend e mase gjithmone shpenzoi;
	E as Nikolles, qe ma I pari pak I hodhi karafil pjates se zgjedhun E ‘j kopesht plot e mbolli per marak;
	E as cetes, ku d’Ashiani c’kish pat hjedhun, Sa bani rrush e kumblla vneshte e pylle, E ku Abaljati duel aq mendjembledhun!
	E qe ta dijsh kush gojen s’di me e mbylle Me ty kunder sjenezve, m’kqyr nder sy Me t’u kujtue fytyra ime dylle.
	Kapokjo jam, qe desha me u shkembye Metaleve vetite me alkimi; N’se t’njofta, m’njeh ti mire, - une tue shkerbye
	Natyren, mora nam n’majmuneri!>>

---