Pepili/Komedia Hyjnore/183

K. XXVIII Rrethi i tetë. - Lugja e nandtë. - Mbjellsit e dasive. - Muhameti. - Pjer da Mediçina. - Kurioni. - Moska dei Lamberti. - Bertam de Bornia.

	Kush mund te flase, qofte dhe ne proze tue e ende, Per gjak e plage, edhe sikur pa da Te rrije, tashti sa pashe une, tue permende?
	Kjo gjuha jone me fole fuqi nuk ka Mbi sende, qe as mendja s’I perfshin, Per to vlejne qe te dyja pak e gja.
	Edhe sikur t’bashkonim tane njerzine, Qe u vra ne Puljen lodhe prej kobesh fare, Ata qe me aq gjak token e rine
	Per shkak t’romakve, t’gjates lufte mujshare, Ku turre u lane unazat per trofe, Si Livi shkruen, qe s’flet fjale genjeshtare,
	S’bashku me ata qe mbeten rrah mbi dhe, Se me Robert Guiskardin rane ne gjak; Me tjeret qe u bane per korba pre
	Ne Ceperan, ku doli burracak Puljezi, e n’Taljakoc, ku sa u vrane E me pak vete fitoi Alardi plak;
	E te tregonin plaget cpue ane m’ane Dhe trupat cung, t’I krahasoj nuk di Me cka ne t’nandten lugje syte me pane.
	Ma t’shembun drrasash s’mund te gjesh fuci, Si njanin pashe aty fare te came Prej mjekrres deri ku pjerdh cdo njeri.
	Zorret perjashta I vareshin nder kambe, Gjoksin te shkyem e barkun zgaverr brejte Ku n’mut shnderrohet cdo gjasend qe hame.
	N’sa me vemendje rrija tue e verejte, Me kqyri e parzmin hapi me dy duer E tha: <<Shiko si capelue m’kane krejt!
	Shih Muhametin keshtu pre e cthure! Perpara shkon tue qa ndjeksi Ali, Nga mjekra n’perce ca rrashte e lekure!
	E gjithe te tjeret, qe ketu sheh ti, Fena percane e bane cdo lloj dasije, E prandej I pacame s’ka mbete asnji.
	Nje djall kem’ pas, qe I harmatuem menije Me the shpate na pret kaq mizorisht Pa I hike kush dueresh prej kesaj morije;
	E kur I bijme shtegut te kobshem, misht Na mbyllet krejtesisht, te cakerdisun Para se shkojme balle dreqit perdhunisht.
	Po ti kush je, qe mbi kete shkamb t’thepisun Turijte I qet e matesh poshte me u vare, Ndoshta me shkue te gropa ku t’kane nisun?>>
	Mesuesi im I gjegji atij kobtar: <<Ky as nuk vdiq e as faj ktej s’e ka qite, por, per t’I dhane pervoje, mue, qe ma pare
	kam vdeke, me kane caktue poshte me e shetite n’seicilin rreth te ferrit, dhe kjo pune asht e vertete si m’sheh n’kete vend te ngrite.>>
	Ma shum se njiqind shpirtna, qe degjuen, U ndalen te cmeritun me m’shikue E nga habija vuejtjet I harruen.
	<<M’I thuej, oh, fra Dolcinit, qe asht rrethue, ti qe po rrike ne kete terr sa ndora, n’qofte se nuk do me u ba ai shok me mue,
	me ushqime te pajiset pa e zane bora, fitoren novarezit mos t’ia lshoje e at’here kjo lehte nuk do t’I veje te dora.>>
	Tue u vu per rruge, njane kambe zuni ta coje Muhameti, kto fjale tue m’I leshuem, Pastaj e uli dhe filloi te shkoje.
	Njani, qe kishte fytin e coptuem, Hunden keputun deri ne qerpike E vec nje vesh, - tjetrin e kish t’cunguem, -
	Dhe rrinte me te tjere pa luejte nje cike, Shtangue gabzherrin hapi ma I pari, Prej ku dikonte gjaku pikepike.
	<<O ti, - tha, - qe pa faj vjen kendej pari e te kam pa n’token latine dro, ne qofte se nuk genjehem une qyqari,
	Pjer Medicinen, t’lutem, e kujto, Ne se ndo’jhere nga e ambla pllaje kalon Qe nga Verceli poshte ne Markabo.
	Dy ma te miret n’Fan tash m’I njofton, Ser Guidon e Angjiolelin, se tue drashte Une jam, - n’se mendja drejte parashikon, -
	Se do te flaken qe nga barka jashte, N’uje kane me I mbyte prane vendit Katolike, Te dy trathtue nga nje tiran I mbrapshte.
	Kurr nuk kane pa mes Qipri e Majolike Syte e Neptunit gja ma t’poshter n’det As nga pirat, as nga gjinde argolike.
	Po, ai trathtar, qe ka nje sy te mete, E ate toke zotnon, qe njani, tash nen shpate, Do t’donte mos ta kishte pa perjete,
	Do I thrrase gjoja me fole keta te ngrate, Pastaj n’ate ere Fokare ka per t’ba Ma mos t’u duhen kushte e urate.>>
	E une atij: <<Me fol, me trego pra, Ne dac ti emen prap n’ate bote me pase, Kush asht qe ate toke s’do te kish dashe me e pa?>>
	Nje shoku t’vet ai doren tue ia rrase Per nofulla, gojen ia hapi shqimi E briti: <<Njiky asht e s’mund te flase!
	Ky, I debuem, I hoq cfardo dyshimi Cezarit, tue I thane se sa ma pare, Po te jesh gati, duhet nise sulmimi!>>
	Oh, sa m’u duk hutue edhe qyqar Me gjuh’n e vet rriskue deri ne bire Te fytit Kuri, dikur aq gojtar!
	Njani n’ate ajr te zymte e te peshtire Dy dueret si dy cunga lart I ngriti, Ne gjak fytyren rrijshin tue ia plire.
	<<Shikoni Moskan si asht ba, - ai briti. – I mjeri thashe: Flet puna si t’jete krye! Qe kjo qe t’keqen fare ne Toskane qiti.>>
	<<Qe vdekje per fis tand!>> - ia plasa n’sy; e ai, dhimbjen mbi dhimbje kur ia shtova, si I cmendun iku n’ate trishtim mberthye.
	Ate mori shpirtnash t’I verej vazhdova, E pashe dicka qe gjuhen ma ka lidhe, Kush, valle, do me besonte pa qite prova?
	Ndergjegja por s’me len aspak me u dridhe, Ajo qe e mban njerine e mire per t’gjalle, Se asht mburoje ndergjegja e kethielle.
	Pashe nje njeri, - sikur e shoh prap gjalle, - Vetem me trup, pa koke, me te tjere shoke Tue ecun hap per hap neper ate zall;
	Koken kepute e kishte kape nder floke E mbajte n’hava porsi kandil qe ndrit, E ajo na kqyrte e thrriste: <<ah, kjo koke!>>
	E I bante vehtes s’vet me vehte drite; Ishin dy n’nje, e nje ne dy n’nje cas, - Kshtu ban vec Ai, qe I ka gjithe mundesite!
	E kur qiri ne kambe ures iu qas, Coi krahun lart me rrashte e me fytyre Per t’na I afrue buzet e tija enkas
	E tha: <<Veshtro si m’kane dhunue n’kete mnyre, Ti qe I gjalle nder t’vdekun je tue shkue, - Valle, a sheh kund nje ma te rande mynxyre?
	E qe te kesh per mue cka me tregue, Thuej se Bertram de Bornion e ke ndeshe, Qe mbret’n e ri shum keq pat keshillue.
	Gergas I mbrapshte mes ati e biri qeshe; Akitofel, me fitme ma t’helmueme N’Davidin Absalonin s’cove peshe!
	Pse ndava dy persona aq t’bashkueme Keshtu, I mjeri, me koke n’dore po shkoj, Qe fillin ka ne kete kufome t’cungueme.
	Ja, pra, sikur veprova po pesoj!>>

---