K. XXVI Rrethi i tetë. - Lugja e tetë. - Këshilltarët dinakë. - Uliksi e Diomedi.[1]

Gezou, Florence, kaq t’madhe fati t’bani
Sa po I rreh flatrat neper toke e det,
E der n’fund t’Ferrit vojte te paska zani!
Pese qytetare nga tuejt ketu I kam gjete
Mes hajdutesh, e kush per ta s’turpnohet?
As s’e besoj se mund t’krenohesh vete.
Por n’qofte se del cka ne mengjez andrrohet,
Ke per te pa si ka me u vertetue
Cka nga Prati e te tjere per ty deshrohet.
Dhe te kish ndodhe der tash, fort ka vonue;
Krese le te bjere cka ka nder mend me t’ra!
Ma teper do ta ndjej, kur t’jem motnue.
Na u vume ne t’ecun n’ato shkalle t’medha
Te atij shkambi, prej nga kishim zbrite,
Prisi im para e une mbas tij pa za.
E n’per ate shteg tue ece vetar, pa drite,
Permbi rrasa e shkrepa e shkambij,
Kamba pa dore nuk mundte hic me u ngjite.
At’here m’erdh keq, e me vjen keq tani,
Kur une mendoj c’kam pa me kta dy sy,
E due ta frenoj mendjen qe nuk rri,
Qe kund pa I pri virtyti mos me u shty,
Se kete te mire, qe pata si dhurate,
Nuk due me doren time tash me e zhye.
Sikur fshatari, qe ne t’errten nate,
N’ate stine kur dielli ma I ngrohte ndricon
Mbi toke e det e per nje kohe ma t’gjate,
Kur miza vendin mishkonjes ia lshon,
Prej sukes sheh xixillojat n’per lugine,
Ndoshta atje ku vjel e ku leron. –
Ashtu nga flaket krejt po vetetin
Lugja e tete, nje skene qe syte shikuen
Porsa u gjeta n’fund te asaj gremine.
Si ai, t’cilin harushat e ndihmuen,
Pau qerrin e Elise tue u ngrite pa me
E vracat kur drejt qiellit fluturuen,
Pa mujte ma lart me I pa, sepse nji lpe
Flake ata I mbeshtolli gjithunji,
Qe ngjante tue u ngjite porsi nje re, -
Ashtu n’ate gryke une pashe tue ba sheti
Njani mbas tjetrit flakadajt mbi lame,
Cdo flake nje mekatar ndryn mbrende ne gji.
Une rrija permbi ure I drejte ne kambe
E po t’mos isha kapun per nje gur,
Pa me shty kush teposhte do kishe rame.
E prisi, kur me pa se fort mbi ure
une kishe dale, me tha: <<T’gjithe shpirtna jane,
qe mbrenda n’ato flake po digjen nur.>>
<<Mesues, - I gjegja, - bese jam tue ta zane,
tash qe ma thue, porse une qysh ma pare
e kisha n’mend, e doja me ta thane:
po cili, valle, rri ndry mbrenda atij zjarr
dymajash, si t’ish kalle po ne njate turre,
ku Eteokli me t’vllane u dogjen zhar?>>
M’u gjegj at’here: <<Po vuejne n’ate zjarr mizuer
Uliksi e Diomedi, puqas fare
Shpagimi I lidh si inati I rrebte dikur;
Gjemojne e fshajne ne flaken shkreptimtare
Per shkak t’dredhise se kalit, qe u ba dere
Nga duel fara e romakve, fare bujare.
Aty vajtojne per Deidamine e mjere,
Dhe e vdekun sot Akilin qan; grabija
E Paladit paguhet me kete tmer.>>
<<N’mujshin me u shprehe, o pris, nga ato shkendija, -
I thashe, - banmi me fole; me nxjerre kete hir
Jam gati te drejtoj lutje me mija,
Nga frika se m’prapsohet ky deshir;
Ja, flaka me dy brina po afrohet:
Shih sa me t’dhanun drejt asaj jam prire!>>
E ai: <<Ia vlen kjo lutje te plotsohet,
Prandej cka me kerkove, ta pranoj,
Por hesht, mundesh me u bza vec mbas do kohet.
Me len tash mue te flas, une e kuptoj
Cfare do t’u thuesh; ti Grek te dy I ke,
S’kane me t’pergjegje tue u fole pra kesisoj.>>
Menjehere sa u afruem nga ishim ne,
Keshtu iu suell mesuesi flakes plake,
Kur pau se mund t’I fliste ma me nge:
<<O ju te dy, mbeshtjellun me nje flake,
dic n’paca ba per ju, sa isha gjalle,
ndaj jush merite ne paca, sado t’pake,
kur shkrova n’boten tjeter t’lartat rradhe,
ndalnju, mos lueni: njani le t’na thoje
ku u nis e kah ravgoi, ku humbi, valle?>>
Ma I larti bri filloi te murmuroje,
E kapen t’dridhunat e fort u shkund,
A thue se era nisi ta trazoje.
Pastaj maja e tij u tund e u lkund,
Sikur gjuha, qe don dicka me thane,
E nxori keto fjale ajo ma n’fund:
<<Kur iu largova Circes, qe m’pat lane
ma se nje vit n’Gaeta detyrueshem, -
n’ate kohe Eneu ate emen s’ia kish dhane, -
as biri I shtrenjte, as ati I nderueshem
e as Penelopi fort e ambla grue,
qe duhej t’rronte bashke me mue gezueshem,
flaken ne shpirt nuk munden me ma shue;
boten une doja me perpi me sy,
vese e vlere njerzore me hetue.
Detit pa fund me ‘I varke nisa me I hy
E me ‘j shoqni te vogel, te bashkueme,
Qe, pa m’braktise, me mue gjithkah u shty.
Njanin e tjetrin breg me sy shikueme,
Kem’ pa na Spanje e Sard edhe Marok,
E tjera toke nga deti te rrethueme.
Une edhe shoket ishim plake, kur tok
Mbrrijtem te ‘I gryke e ngushte, me vela t’leta,
Ma tej s’mund te kalohej pa qene zok,
Se Herkuli ka vu shtyllat e veta;
Sibiljen kishim lane nga e djathta jone,
Permbrapa, nga e majta, kish mbete Seta.
<<O vllezen, - thashe, - me krye n’rrezik gjithmone,
ju jeni futun thelle nga Perendimi;
tani qe keni mbrrijte n’mbramjen e vone
te jetes suej e po ju vjen mbarimi,
pse s’doni fluturimin tuej me e shtri
mbas atij diell, ku s’ka nje gjurme njerzimi?
Asnje mos te harroje se asht njeri:
Ju le nuk keni per t’gjallue si shtase,
Po per te ndjeke virtyt e dituni.>>
Zemer u dhashe shokve te mij, pa mase,
Dhe u trimnuen aq fort fill mbas fjalimit,
Sa me I permbajte une zor do e kisha pase.
E kicin tone tue sjelle n’drejtim t’agimit,
N’fluturim te cmendun flete rremat e gjate
I bame, nga e majta tue I dhane lundrimit.
Te polit tjeter yjte e qeta nate
I shikonte, tash ylli yne polar
Me s’pasqyrohej n’detin e pamate.
Pese here na kish tregue fytyren ar
Hana, e aq here fytyren mblue me hije,
E t’vshtirit shteg na I binim vetmitare,
Kur, ja, na u cfaq nje mal, prej largesie
Dukej I murme, t’kem’ pa nder mend nuk mbaj
Nje tjeter mal qe t’ish I asaj naltsije.
Fort u gezuem, por gazi na duel vaje,
Se nje tufan u sul nga toka e re
Dhe rrahi barken mu ne balle te saj;
Tri here u suell anija me rreke,
Ne t’katerten u ngrit me bisht perpjete
E u fundos, si deshi ai mbi ne;
Kapak mbi koken tone ra gjithe ai det.>>

  1. Nxjerr më 22 Gusht 2009 prej forumishqiptar.com, Komedija Hyjnore - Dante Aligieri, plasuar aty nga Veshtrusja më 02-08-2004, 15:10