K. XXIII Rrethi i tetë. - Lugja e pestë (fundi). - Lugja e gjashtë. - Hipokritët. Katalani e Loderingu. - Kajfasi.[1]

N’heshtje, vetare, si I iken asaj valle,
Shkonim njani mbas tjetrit me krye ule
Si franceskan kur ecin n’per rruge t’madhe.
Te prralla e Ezopit m’ishte ngule
Mendja ime, si pashe gjithe ate rremuje,
Ku ai tregon si kneten not e duel
Mi e bretkoce. Ma fort dy pika uje
S’gjasojne, se te dy ngjarjet kur I ven
Perballe, kushdo e sheh kete gjase po t’duej.
Si nga nje tjeter nje mendim shperthen,
Keshtu m’vetoi dicka nder mend ma vone,
Qe frike ne palc me shtiu sa bese s’e zen.
Ja cka mendoja: <<Kta per fajin tone
Pesuen c’pesuen e keq u vune ne loje,
Kjo gja I poshtnoi keta te patenzone,
Prandej inatin gja s’do t’ua ndaloje,
Do te bijne permbi ne si kokrra e rrfese,
Si qeni kur ia njet leprit me goje.>>
Prej frike po m’u cojshin leshte e krese
E siellja koken mbrapa tash e pare,
Prandej thashe: <<Pris, ne qe se pa vonese
Nuk fshihemi, s’besoj se pa zarar
Do ndahmi; diku mbrapa I kemi lane;
S’I shoh, por m’duket se mbi qafe m’jane vare.>>
E ai: <<Dhe t’isha nje pasqyre e gjane
S’do ta feksoja ftyren tande aq kthielle,
Sa shoh mendimet tua ane per ane.
Cka n’mendje ke, tue rrjedhe tani asht fill
Kah une, e ne cdo gja te dy perkojme,
Pra ceshtjen per te dy keshtu e kam zgjidhe:
N’qofte bregu I djathte me I ulte e na mund t’shkojme
Me zbrite ne lugjen tjeter pa u ndale,
Ndjekjes, qe po I friksohmi, I shpetojme.>>
Ende s’I kishte thane ai keto fjale
E, ja, djement I pashe tue fluturue
Drejt nesh, me flatra t’shtrime, pale e pale.
Mesuesi menjehere me kapi mue
Si ajo nana, qe papritmas zgjohet
Nga zhurma e sheh se flaka e ka rrethue;
Foshnjen rremben e rend me vrap, s’ndalohet,
Kujdes per vehte s’ka, po per ferishte,
Vetem me ate kmishe ne shtat e nuk kujtohet.
Poshte kodres se rrembyeshme ashtu si ishte
Shkiti dhe prisi, per ate shkamb mbeshtete,
Qe lugjes tjeter nga nje ane iu vishte.
S’rrjedh uje neper kanal me vrull tatpjete
Per me sjelle nje mulli ngulun ne toke,
As kur te jete tue u futun neper flete,
Si rrshqiti prisi im neper ate boke;
Ne parzem me shterngonte pa ia da,
Si t’me kish bir e jo si t’ishim shoke.
Mire n’fund te lugjes tjeter s’kishim ra
E ata ia behen n’zgrip te asaj rrepine
Shi permbi ne, por s’kishin c’me na ba;
Se Pushteti Hyjnor u dha mundsine
Lugjes se peste si roje me I qendruem,
Por tutje nuk e shtrinin dot fuqine.
U gjetem mes do shpirtnash te ngjyruem,
Qe ecnin dalngadale si n’procesjon,
Tue qa, e u dukshin t’lodhun, te dermuem.
Manteli me kapuc seicilin mblon
Deri nder sy; po aq persosmenisht
Ne Keln mungaret t’vishen kane zakon.
Ai ar perjashta t’I merr syte krejtsisht,
Permbrenda por jane plumb qe nuk peshohet,
Ata t’Federikut mund t’I mbajsh ne gisht.
O peshe e rande, qe per amshim do cohet!
Na majtas shkuem, me ta krahas perhere,
E qanin me lot t’idhun sa s’tregohet.
Por te randuem se tepri ata te mjere
Ecnin mezi, mertisun kambe e krye,
Sa ne cdo hap u gjindshim me te tjere.
At’here une prisit: <<Fort te lutem ty,
M’afro te ndonje shpirt qe ka lane nam,
Tue ece shiko mos njeh njeri me sy!>>
E njani, qe toskancen ndjeu n’ate lame,
Briti mbas nesh: <<O ju, qe aq me vrap
Po ngitni neper terr, qendroni n’kambe!
Ndoshta ndo’j gjegje edhe une ta jap.>>
Mesuesi at’here m’u suell: <<t’I presim pak
E pastaj ecu krahas hap per hap.>>
E ndala e pashe dy vete, qe n’ate sokak
Po nguteshin, te une me ardhe tue dashte,
Por ajo barre s’I linte e I ngushti cak.
Kur mbrriten, syte u kishin dalun jashte,
Me kqyren pa ba za, pastaj te kthyem
Nga shoqishoj peshpriten si tue drashte:
<<I gjalle ky duket, shih si merrka fryme;
por n’qofte se ata kane vdeke, me thuej per hir
te kuj ecin pa qene n’mantel mberthyem?>>
Pastaj thane: <<O toskan, qe n’monastir
Te hipokriteve fatzez je rrase,
Kush je ti na trego, mos t’ardhte veshtire!>>
<<Kam le edhe jam rrite, - u thashe n’ate rase, -
n’Firence, permbi ate Arnin e madhnueshem,
e jam gjithnje me trupin qe kam pase.
Kush jeni ju, qe n’kete menyre, ngashrueshem,
Po ecni rande e lot ju shkojne rrekaje?
C’asht ky denim qe ndritka mrekullueshem?>>
<<Kjo pelerine e arte, - tha njani n’vaje, -
asht prej plumbi te trashe e barre e keme,
si terezi con supat pesha e saj.
Freten defryesa e bolonjez na jeme:
Ky – Loderingu, une jam Katalani;
Te ftuem per paqe nga toka jote qeme,
Si thirret nje I urte, qe I ka dale zani
Per ndershmeni, sa t’gjithe na bijshin n’gjuj,
Por nderi yne n’Gardingo shih cka bani!>>
<<O freten, t’zezat tueja>>… thashe tane huj,
por m’u pre fjala n’goje, porsa m’u cfaq
nje kryqezue ne toke keq me tre huj.
Kur m’pa, c’e perdrodh trupin garravac!
Iu cue mjekrra n’hava tue psheretite;
E frati Katalan, ku pa pse kaq
Shtang mbeta, tha: <<Ai ngule, qe po sodit,
Keshilloi farizejt, se e lypte puna
Per popull nje njeri ne kryq me e ngjite.
Shkelmue e lakuriq, mes rruges, dhuna
Asht ba e tjerve, ta provoje mbi koke
E permbi parzem sa peshojne kto guna.
Vjehrri keshtu I mundohet me gjithe shoke
T’Sinedrit, ketu n’varrin e mallkuem,
Qe u dhane judejve t’mbrapshten n’qiell e toke.>>
Virgjilin pashe at’here te mrekulluem
Mbi ate njeri t’kryqzuem, mbi ate mkatar
Denue e poshtnue n’merigimin e amshuem.
Pastaj u suell e I tha fratit te pare:
<<A na tregon, ne qofte se kush s’ju ndale,
n’se ka nga e djathta jone kund ndonje fare
gryke, ku t’mundemi kendej pa fjale
me u ike engjujve t’zez, qe nga ky hon
mbrapa na vijne e nuk na lane me dale?>>
E ai u gjegj: <<Ma afer se e shpreson
Gjindet nje ure e madhe, sa ‘I kala,
Qe siper t’gjitha lugjevet kalon.
Vetem se ne kete ane ajo ka sha;
Prap mund te hypni ju mbi ato rrenime,
Qe bregut e ne fund grumbull jane ba.>>
E prisi, me koke ule, ra nder mendime,
Me tha pastaj: <<Sa fort na paska gnjye
Ai, qe mkataret cfurkte pa fare dhimbe!>>
E frati: <<Ne Bolonje me kane rrefye
Se djalli ka shum vese; nder te tjera
Asht baba I rrenes, rrencak kambe e krye.>>
E pastaj prisi iku porsi era,
Pak I idhnuem e ne fytyre I vrame,
Dhe une nga te ngarkuemit ika at’hera,
Mesuesin tim tue e ndjekun kambe per kambe.

  1. Nxjerr më 22 Gusht 2009 prej forumishqiptar.com, Komedija Hyjnore - Dante Aligieri, plasuar aty nga Veshtrusja më 29-07-2004, 11:09