K. XVIII Rrethi i tetë (Lugjezeza). Mashtruesit e atyre që nuk të besojnë. - Lugja e parë. - Rrufjanët dhe mashtruesit e femrave. - Venedik Kaçjanemiku. - Jasoni. - Lugja e dytë. - Lajmëtari. - Aleks Intermineli. - Taida.[1]

Nje vend quejte Lugjezeza asht ne hon,
Me shkrepa ngjyrehekur I ndertuem,
Si qarku nalt, qe rreth e rreth I shkon.
Në mes te ketij logu te mallkuem
Hapet nje pus I gjane e I thelle sa s’ka, -
Do flas ma vonë se si asht I sajuem.
I rrumbullakte asht brezi I tokes, pra,
Qe ndan kete pus nga ajo e perpjete malore,
E ne dhjete lugje gjithe ky brez asht nda.
Sikur e kane te pamet do llogore,
Keshtjellave shumfish perqark qe u shkojne
Dhe mprojne te lartat ledhe madheshtore,
Po ate pershtypje lugjet te perftojne;
Si dyerët e fortesave I kanë
Urat, qe tej llogores te kalojne,
Ashtu permbi seicilen lugje t’gjane
Shum ura te medha gjithe shkrep e gur
Ngrihen e n’fund bashkohen pusit pranë.
Na ne kete vend u gjetem at’here kur
Iu ulem tok Gerjonit, e poeti
Nga e majta shkoi dhe mbrapa tij me muer.
Por ne te djathten syni im me mbeti
Mbi te denuem te tjere, tjere kerbactarë,
Dhe vlonte e para lugje asi rrëmeti.
Te gjithe ishin picak ata mkatarë;
Nje valë drejt nesh, nje vale shkonte perpjetë
Tue ecë ma shpejt se na, siur ma parë
Banor’t e Romes, ne te shenjten vjete
Te jubileut te madh, kur uren dalin,
Menyre te lehte per kete kalim kane gjete,
Keshtu disa perballe keshtjelles ndalin
Hapin e vet per t’shkue ne Shejtënoren
E Sh’Pjetrit, ndersa tjere perballe kane malin.
Kendej edhe andej neper shkamboren
E zeze pashe djaj brinoca me kamxhike,
Qe tue rrahe shpirtnat nuk e matshin doren.
Sa shpejt ata t’shkallmuem dijshin me hike
Me kerbacin e pare! Asnjanit ma
S’I binte mall te dyten here me u fshike!
Ndersa ecja, shikimi im me ra
Mbi njanin, dhe mendueshem thashe ne cas:
<<Me duket kete fytyre diku e kam pa!>>
Ta shoh ma mire u ndala n’kambe enkas
Dhe prisi u ndal me mue, n’orzezen troke
Pranoi qe une te kthej dy hapa pas.
E ai shpirt I fshikulluem at’here me koke
Te ulun desh t’kaloje, por kot e pat,
Se I thashe: <<O ti, qe syte po I hjedh pertoke,
Me duket se ta njoh holle ate surrat, -
Ti Venedik Kacjanemiku je!
C’te coi te tharten salce me e pase per fat?>>
E ai m’u gjegj: <<Shum keq ngushtue me ke;
Por m’ban me folë e qarta gjuhe e jote,
Qe ma kujton aq ambel t’lashtin dhe.
Jam ai qe Gizolabelën ia cote
Markezit, me u kenaqe me trup te saj,
Megjithse per kete turp fliten fjale kote.
Por s’jam I vetmi bolonjez n’kete vaje,
Sepse si une te tjere ketu do gjeni,
Qe shprehjen <<sipa>> e kuptojne me rraje,
Ma shum se ka ne mes Savene e Reni;
Per t’me besue, ti vetem te mendosh
Se bolonjezi asht koprrac si qeni.>>
Fjalet pa I krye, nje dreq atij balosh
T’ia mshoi kerbac e I briti me terbim:
<<Ik! Ktu nuk shiten femna, he kodosh!>>
At’here une shkova prane mesuesit tim;
Pastaj mbas disa hapash na arritem
N’nje vend ku nje ure gjetem per kalim.
Me lehtesi te madhe asaj iu ngjitem
E, tue u sjelle nga e djathta, u shkeputem
Nga ata qe siellen me t’amshuemin ritem.
Kur na deri ne mes ures iu futem,
Nen t’cilen fishkullon dredha gjithmone,
Prisi me tha: <<Ndalu paksa, te lutem,
Siellu e veshtro te tjere te patenzone,
Qe t’I shikosh qepari s’pate rase,
Mbasi po ecnin ne drejtimin tone!>>
Nga ura e lashte veshtroja njerz pa mase,
Qe vinin varg drejt nesh nga tjetra ane,
Dhe n’ta kamxhiku rrin tue u perplase.
Prisi, ndonse me pyete s’e cova zane,
Me tha: <<Shih c’burre na vjen kesaj terthore,
Porsi te tjeret vuejtka, e nuk qan!
Edhe ketu e ruen pamjen mbretnore!
Ai asht Jasoni, me trimni e urti
<<bashken e arte>> ua hoq Kolkve prej dore.
Ujdhez’n e Lemnit preku kamba e tij,
Mbasi te pameshirshmet gra barbare
Gjithe mashkujt kishin fute ne dhe te zi.
Atje me ambelsi, fjale lajkatare
Izifilin mashtroi, nje vashe te re,
Po ate qe duel per shoqe genjeshtare.
E braktisi shtatzane, qyqe mbi dhe,
Ai faj me te tille vuejtje e ka denue,
Vuen per cka I bani dhe t’shkretes Mede.
Keshtu peson kush femna ka mashtrue;
Ma e para lugje vetem kaq perfshin,
Ti shpirtnat pe qe mbrenda jane ndeshkue.>>
Kishim arrite ku ura si rrypine
E ngushte me pend’n e dyte fill kryqezohet,
Qe nje ure tjeter mban pastaj ne shpine.
Q’andej degjuem si n’lug te dyte ankohet
Nje turme, qe turfullon turijt e ngrate,
Rreh vehten me shuplake edhe dermohet.
Si myk u ngjeshej brigjeve per t’gjate
Avulli I dendun qe nga fundi afshon –
T’vinte me vjelle tue pa e tue nuhate.
Poshte ka aq terr, sa gja ti nuk veshtron,
Ne maje po s’I shkove atij qemer
Ure, ku ma qarte syni deperton.
Mbrrijtem aty e pame ne ate humnere
Njerz zhyte ne ***, thue se ketu kane shfrye
Gjirizet e mbare botes menjehere.
Ndersa une po kerkoja mbrende me sy,
Pashe nje, s’e dij a prift a shekullar,
Se n’krye ma shum se tjeret ishte zhye.
<<C’po kqyr ashtu? – therriti ai shpirt I vdare, -
vec une ty te terhiqkam nder kaq shoke?>>
<<Pershtypje kam, - ia ktheva atij qyqar, -
se te kam pa dikur terun me floke;
ti Aleks Intermineli je, per bese,
prandej ia ngula syte une asaj koke.>>
Ai briti, tue I ra vehtes grushta krese:
<<Miklimet m’hodhen n’kete gjiriz t’peshtire,
kjo gjuhe kurr s’me pushoi lajka te qese.>>
E prisi tha: <<Hidh syte ma tej, o bir,
Qe te arrije shikimi yt I pake
Me e vrejtun ne fytyre ate kurve ma mire,
Qe, ndye e shprishun, qenka ba si shakë;
Me thoj tane *** dermishet, tjeter s’ban
Vec co e ul, e u llokocit n’ate brrake.
Taida asht, ******; nje jaran
Kur pyeti: - A po ma din per nder? – kjo hore
Ambel iu gjegj mejhere: - Oh, fort, o xhan!
Por mjaft I ngope syte ne kete llogore!>>

  1. Nxjerr më 22 Gusht 2009 prej forumishqiptar.com, Komedija Hyjnore - Dante Aligieri, plasuar aty nga Veshtrusja më 27-07-2004, 11:51