K. XVII Rrethi i shtetë. - Gjerioni. - Brezi i tretë (fundi). - Dhunuesit kundër natyrës dhe artit (fajdexhijtë). - Zbritja në rrethin e tetë.[1]

<<Ja bisha me te mprehtin bisht te gjatë,
qe malet can, rrxon ledhe t’armatueme,
ajo qe perlyn boten me lëngatë!>>
Kështu tha prisi e bishen e shemtueme
Me shenje ku na po ecnim e therriti
Te ndalej mbi bregoren qe kalueme.
Shembllesa e turpshme e njimtise arriti,
Me koke e trup permbi shkambij tue u rrase,
Por bishtin n’buze te honit nuk e qiti.
Me njeri t’drejte fytyra I kishte gjase
E miresi te prunjte nxirrte ne pah,
Gjithe pjesa tjeter – gjarpen I pamasë;
Tane lesh e me capoj e kish cdo krah,
Nder brij, mbi krahanor edhe mbi shpine
Me rrotullake e neje ish gjithkah.
Me I ngjye e me I qendise ma mire nuk dine
Tartar e turq pelhuret, ne pune dore
Arakna kurr s’e cfaqi kaq mjeshtrine.
Si taket qe me balle rrine ne ranore,
N’sa pjesa tjeter mbrende ne uje ngel shtri,
Si atje, ku rron gjerman makuti prore,
Kastorët bahen gati per gjueti,
Ashtu shtaza mizore vend kish zane
N’ate rryp shkambor, qe ranen rrok unji.
Dhe rrihte bishtin, qe mbi hon kish lane,
Me bigen e helmueme shah perpjete,
Sikur hagrepi kur sulmon me t’ngrane.
<<Le ta ndryshojme pak rrugen qe ka mbete, -
tha prisi, - dhe bajme mire me iu afrue
shpirtzezes bishe, qe rri atje mbeshtete!>>
Prandej nga e djathta nisem me kalue
Dhjete hapa buze gremines, n’short me ra,
Ranes e flakeve me iu largue.
Krejt afer saj kur u afruem na, pra,
Ndeje permbi rane, humneres jo shume lark,
Do njerez mekatare më ra me pa.
<<Qe t’kesh ide te plote c’ka ne kete qark,
si vuejne te shohesh e per cfare denim,
ti shko e hyn mes shpirtnash atje varg;
por mos vono me ta ne bisedim;
nderkaq une do t’I flas ksaj egersine,
qe te na marre mbi supa fluturim.>>
Keshtu tha prisi. Buze asaj gremine
T’rrethit te shtate u nisa vetmitar
Kah shpirtnat e denuem n’ate skaj shkretine.
Dhimbja ne lot shperthente, tash e pare
Luhatshin duert me gjete nje fare shpetimi
Nga rana e flaka qe po I digjte zhar.
Ashtu dhe qejt ne vere nga zemerimi
Me u shpetue rropaten me turij e
Me putra zekthave nga I idhte thumbimi,
E miza e pleshta dbojne. Nder ato hije
Kur syte I ngula, ndeje nen flaket rraste,
Asnje nuk njoha mes asaj morije.
Ne qafe te gjithve u varej nga nje traste
Me ngjyre e shenje t’vecante, rrijne tue e shikuem
Thue duen me pa n’se I kane perplot a zbraste.
Si u futa dalngadale nder te denuem,
Mbinje traste verdh dicka te bruzte dallova,
Luan dukej ne ftyre e ne t’qendruem.
Pastaj, kur me shikim mbare I kalova,
Nje tjeter krejt te kuqe, flake e gjalle,
Siper me ‘j pate si qumesht bardh veshtrova.
Njani, qe kish nje dose te bruzte ne balle
Te kuletes se vet bardh porsi bore,
Me tha: <<Neper kete grope cka lyp ti, valle?
Shko! Por pse I gjalle je fute n’kete vend te gjore,
Ta dijsh se fqinin tim Vitaliani
Ne t’majten time do ta shoh n’kete zore.
Mes fiorentinve rashe une padovani,
Shpesh klithja e tyne n’veshe me oshetin:
- Te na le t’vije kalorsi yne sovrani,
qe do te kete tre sqepet mbi takfine!>>
E drodhi nofllen, gjuhen nxori jashte
Porsi mezati hunden kur lepin.
E une se po vonoj nisame drashte,
Mbasi vete prisi m’kishte porosite,
Prandej u ktheva e I lashe n’ate jete te vrashte.
Mesuesin une e gjeta tue me prite
Siper kurrizit te asaj shkerbe.
Me tha: <<Mos t’leshoje zemra me u korite!
Me shkalle te tilla tash do zbresim ne;
Ne mes po rrij e para po t’ve ty,
Se mos ti ndonje dam prej bishtit ke.>>
Si ai qe ethesh kartane kaperthye,
Irnue e tha, vjen tue u nxi nder thoj
E dridhet po te shohe hije me sy,
Keshtu u ngjetha, lart kur ai me ftoi;
Por, si sherbtori para zotenise
Trim, turpi burre me u ba me detyroi.
Si dijta une I kceva mbi kurris;
Deshta me I bza, por zani krejt m’u muer
E fjala s’duel: <<Me perqafo, o pris!>>
E ai qe me ndihmoi sa hera kur
N’rreziqe rashe, si hypa, pa vonue
Me kapi e me shterngoi fort per krahnuer
Dhe tha: <<Gerion, tash mundesh me flutrue,
Gjiret por ban t’medha, ulu ngadale,
Mendo se c’peshe te re te kam ngarkue!>>
Si shkoqet lundra bregut, vale mbi vale,
Ashtu rreshqiti ai nga shkambi I zi
E, porsa ndjeu se s’kishte gja me e ndale,
Koken e suell ku kish bishtin e tij,
Qe porsi ngjale ne hapesi e shtriu
Edhe me flete cau rrugen per ajri.
Besoj se frike me shume Feton fatziu
Nuk pati, kur I hiken frejt prej dore
E qielli flake, si e shihni, vetetiu;
E as Ikarios, kur ne sfere qiellore
Nder flete ndjeu dyllin tue iu shkri, bab’-shkreta
Ndersa I briste: <<Rruge te keqe more!>> -
Se sa une pata, pezullue kur mbeta
E rreth e qark gja syni s’me shikonte,
Vec bishes qe me mbante n’flatra t’veta.
Ajo ngadale, ngadale ne qiell notonte,
Sillej e zbriste, e une nuk ndjeja gja
Vec ajrit, qe nga poshte e n’ftyre m’freskonte.
Ne veshe nderkaq m’erdh nje zhaurime hata
N’e djathte, ku lumi binte thik teposhte,
E shtriva koken ndonje send me pa.
Nuk ndeja ma aq lirshem tue zbrite poshte,
Kur flaket pashe e klithje e vaje degjova,
Prandej une tue u dridhe shterngova kofshte.
Per zdrypje e rrotullime u kujtova
Vetem at’here, kur ne ate vend per seri
Mundime e vuetje nga cdo ane hetova.
Si, lodhe nga fluturimi igjate, skyferi
Kah s’vren as zog as vove, me ra nis vete,
N’sa I zoti bret: <<Pse ule?>> - e ai I mjeri
I lodhun zbret ku u ngrit aq krahalete,
Me gjire t’hapta shkon e zen nje vend
Larg mjeshtrit, I idhnuem e kryeperpjete;
Keshtu Gerioni, neper ajr si u end,
U ul e ra rranze atij shkambi thik
Edhe, si na shkarkoi, I egri shpend
Si nje shigjete fluturuese humbi vrik.

  1. Nxjerr më 22 Gusht 2009 prej forumishqiptar.com, Komedija Hyjnore - Dante Aligieri, plasuar aty nga Veshtrusja më 27-07-2004, 11:49