Hipi Zhdripi i Matematikës/s

saktë

Në logjikën matematike gjykimi (dëftimi, thënia) merret për koncept themelor i cili në aspektin e saktësisë (vërtetësisë) i nënshtrohet ligjit të përjashtimit të së tretës dhe ka vetëm njërën prej dy vlerave: është i saktë (i vërtetë) ose është jo i saktë (jo i vërtetë). Kështu, p. sh.:"Katrori është paralelogram";$2>-7\,\!$; $102\vdots 3$; $5\in \{0,1,2,...,9\}$ ; $\mathbf {N} \subset \mathbf {Z}$ janë gjykime të sakta, ndërkaq:"Diagonalja e katrorit është më e vogël se brinja e tij"; ${\sqrt {2}}=1,5$ ; $\pi =3\,\!$ ; ${a+1}^{2}\neq (a+2)+1$ janë gjykime jo të sakta.

substitucioni

Funksione gjykimesh janë edhe formulat :$2x^{2}-x-10=0;3x+5y<-1;(n^{2}+n-2)\vdots 3;p\|q;F_{1}\thicksim F_{2}$ ku secila prej tyre shndërrohet në gjykim, kur simbolet e variablave përkatëse $x,y,n,p,q,F_{1},F_{2}\,\!$ zëvendësohen me objekte konkrete, me vlera të caktuara . Kjo metodë e shndërrimit të gjykimeve të hapura në gjykime quhet metoda e zëvendësimit (metoda e substitucionit) .

supozim

• Kur gjykimi i përbërë formohet prej dy gjykimeve tjera me ndihmën e lidhëzës "nëse . . ., atëherë . . .", thuhet se ajo lidhëz e përcakton veprimin logjik që quhet implikacion . Gjykimi që pason pas fjalës "nëse" quhet supozim (hipotezë, premisë), ndërsa gjykimi pas fjalës "atëherë" quhet konkluzion (tezë, pasojë). Kuptohet, hipoteza është fundamenti në të cilën rëndom bazohet konkluzioni.