Hipi Zhdripi i Matematikës/i

i vërtetë redakto

Në logjikën matematike gjykimi (dëftimi, thënia) merret për koncept themelor i cili në aspektin e saktësisë (vërtetësisë) i nënshtrohet ligjit të përjashtimit të së tretës dhe ka vetëm njërën prej dy vlerave: është i saktë (i vërtetë) ose është jo i saktë (jo i vërtetë). Kështu, p. sh.:"Katrori është paralelogram"; $2>-7\,\!$ ; $102\vdots 3$ ; $5\in \{0,1,2,...,9\}$ ; $\mathbf {N} \subset \mathbf {Z}$ janë gjykime të sakta, ndërkaq:"Diagonalja e katrorit është më e vogël se brinja e tij"; ${\sqrt {2}}=1,5$ ; $\pi =3\,\!$ ; ${a+1}^{2}\neq (a+2)+1$ janë gjykime jo të sakta.

idempotenca redakto

ligji i idempotencës: $p\wedge q\Leftrightarrow p$

inkluziv redakto

Kur gjykimi përbërë formohet prej dy gjykimeve çfarëdo me ndihëmen e lidhëzës „ose" thuhet se ajo lidhëz përcakton veprimin logjik që quhet disjunkston ^[1]. Mirëpo, në gjuhën e zakonshme lidhëzja "ose" i ka dy kuptime - kuptimin inkluziv dhe atë eksluziv - , andaj duhet dalluar dy raste të posaçme të disjunksionit - disjunksionin e thjeshtë (zakonshëm, inkluziv) dhe disjunksionin ekskluziv (rigoroz) .

implikacion redakto

Kur gjykimi i përbërë formohet prej dy gjykimeve tjera me ndihmën e lidhëzës "nëse . . ., atëherë . . .", thuhet se ajo lidhëz e përcakton veprimin logjik që quhet implikacion ^[2] . Gjykimi që pason pas fjalës "nëse" quhet supozim (hipotezë, premisë), ndërsa gjykimi pas fjalës "atëherë" quhet konkluzion (tezë, pasojë). Kuptohet, hipoteza është fundamenti në të cilën rëndom bazohet konkluzioni.

implicatio redakto

Nga fjala latine | implicatio=[[Hipi Zhdripi i Matematikës/#{{{1}}}|{{{1}}}]] - gërshetim, thurje. Shiko: #implikacion

↑ Nga fjala latine disjunctio - veçimi, ndarja.
↑ Nga fjala latine | implicatio=[[Hipi Zhdripi i Matematikës/#{{{1}}}|{{{1}}}]] - gërshetim, thurje.

[1] Nga fjala latine disjunctio - veçimi, ndarja.

[2] Nga fjala latine | implicatio=[[Hipi Zhdripi i Matematikës/#{{{1}}}|{{{1}}}]] - gërshetim, thurje.

[1]

[2]