Konventa mbi të drejtat e fëmijës (CRC): Dallime mes rishikimesh
Content deleted Content added
Puntori (diskuto | kontribute) No edit summary |
No edit summary |
||
Rreshti 958:
37/a)
A. Emri dhe kombësia (neni 7)
*85. Mbrojtja e te drejtes se emrit eshte parashikuar edhe ne Kodin Civil (neni
5), sipas te cilit çdo person fizik (ku perfshihen edhe femijet) ka te drejten dhe
detyrimin te kete emrin dhe mbiemrin e tij qe i vihet sipas ligjit. Personit, te cilit i
Rreshti 964:
bejne padrejtesisht, mund te kerkoje ne gjykate perdorimin e emrit ose te mbiemrit
te vet, pushimin e cenimit, si dhe shperblimin e demit perkates.
*86. Ne rastet kur gjykata pranon padine, urdheron botimin e vendimit ne
Fletoren Zyrtare. Ne rast se kerkohet nga paditesi, gjykata mund te urdheroje
botimin e vendimit te saj edhe ne gazeta te tjera.
*87. Ligji nr. 5840, date 20.2.1979 “Per gjendjen civile” rregullon menyren e
rregjistrimit te femijes se sapolindur. Rregjistrimi i femijes behet ne zyrat e
gjendjes civile te vendbanimit te prinderve ose ne vendin ku ka ndodhur lindja.
*88. Deklarimi i lindjes duhet te behet brenda 30 diteve nga data e lindjes, dhe
kur femija lind i vdekur brenda 3 diteve. Kur kane kaluar afatet perkatese
rregjistrimi behet me urdher me shkrim te kryetarit te njesise administrative te
Rreshti 980:
ose nga institucioni shendetesor ku ka lindur femija. Lindja e femijes rregjistrohet
ne rregjistrin e lindjeve.
*89. Regjistrat e gjendjes civile jane: rregjistrat e lindjes, marteses, vdekjes dhe
regjistri themeltar i shtetasve. Femija merr mbiemrin e perbashket te prinderve.
Kur prinderit kane mbiemra te ndryshem, te gjithe femijet mbajne nje mbiemer,
Rreshti 994:
afert, brenda tri diteve, nga drejtuesi i ketij institucioni, pasi ka marre pelqimin e
nenes per emrin e femijes.
*90. Femija i gjetur regjistrohet brenda tri diteve nga organi shteteror, ose
administrata e shtepise se femijes mbi bazen e nje procesverbali te mbajtur ne
kohen e gjetjes. Ne kete rast nepunesi i gjendjes civile i ve femijes, emrin dhe e
regjistron me emer ati, nene dhe mbiemer te paqene.
*91. Ne kete kuader situata e krijuar ne Shqiperi mbas viteve 90-te, kerkon nje
rregullim me te hollesishem ligjor, pasi jane konstatuar mjaft raste ku shume nena
mbasi lindin femijet e tyre largohen pa u identifikuar ose japin emer te rreme, dhe
Rreshti 1.005:
ligjore qe kane krijuar mundesine e vendosjes se femijes edhe ne institucione jo
shteterore, vendase apo te huaja.
*92. Ne Kushtetuten e Republikes se Shqiperise (neni 19) thuhet se kushdo qe
lind, duke pasur qofte edhe njerin prej prinderve me shtetesi shqiptare e fiton
vetiu shtetesine shqiptare. Shtetesia shqiptare fitohet edhe per shkaqe te tjera te
parashikuara me ligj. Shtetasi shqiptar nuk mund te humbase shtetesine, perveç se
ne rastin kur ai heq dore prej saj.
*93. Ne Ligjin Nr. 8389 date 5.08.1998 “Per Shtetesine Shqiptare” parashikohen
edhe rastet e fitimit dhe heqjes se shtetesise se femijes. Sipas Ligjit (neni 5), fitimi
dhe rifitimi i shtetesise shqiptare, si dhe heqja dore prej saj, nga te miturit, behet
Rreshti 1.017:
siperpermendur mbi shtetesine, shtetesia shqiptare fitohet me lindje, natyralizim
dhe biresim.
*94. Fitimi i shtetesise shqiptare me lindje ndryshoi me Ligjin Nr. 8442, date
21.01.1999, sipas te cilit kushdo qe lind, duke pasur qofte edhe njerin prej
prinderve me shtetesi shqiptare, e fiton vetiu shtetesine shqiptare. Ligji per
Rreshti 1.029:
kerkese te prinderve te njohur ligjerisht me kusht qe femija te mos mbetet pa
shtetesi me pas si pasoje e ketij veprimi.
*95. Gjithashtu, ligji ka parashikuar edhe rastet kur nje femije lind nga prinder te
huaj (me shtetesi tjeter). Ne kete rast femija mund te marre shtetesine shqiptare
me pelqimin e te dy prinderve ne qofte se ploteson dy kushte:
? Se pari, te kete lindur brenda territorit te Republikes se Shqiperise dhe
? Se dyti, prinderit te jene rezidente te ligjshem ne territorin e Republikes se
Shqiperise.
*96. Si kusht i pare per te fituar shtetesine shqiptare me natyralizim eshte
paraqitja e kerkeses se personit, qe ka mbushur moshen 18 vjeç. Pra, ne kete
kategori nuk hyjne te miturit. Por, Ligji ka bere perjashtim per personat qe jane pa
Rreshti 1.042:
keto raste mund te fitojne shtetesine shqiptare dhe pa plotesuar kushtin e moshes
dhe disa kushte te tjera te kerkuara nga ligji (neni 9).
*97. Gjithashtu, femija mund te fitoje shtetesine shqiptare, me kerkesen e
prinderve dhe me pelqimin e tij, kur eshte ne moshen 14-18 vjeç, ne rast se te dy
prinderit fitojne shtetesine shqiptare me natyralizim.
*98. Kerkesa per fitimin e shtetesise shqiptare i drejtohet Ministrise se Rendit
Publik dhe ne rast te banimit te personit jashte shtetit, ne perfaqesite diplomatike
ose konsullore te Republikes se Shqiperise jashte shtetit e shoqeruar nga
Rreshti 1.052:
ploteson kerkesat e ligjit ia percjellin ate Presidentit te Republikes, i cili nxjerr
dekretin perkates.
*99. Ne Kushtetute (neni 23) eshte parashikuar e drejta e informacionit ne
pergjithesi, ndersa ne nenin 35 i jepet e drejta kujtdo te njihet me te dhenat e
mbledhura rreth tij, me perjashtim te rasteve te parashikuara me ligj.
*100. Ne kuader te dy dispozitave kushtetuese te permendura me siper perfshihet
dhe e drejta e femijes te marre informacion dhe te njihet me te dhenat qe
disponojne organet perkatese per prinderit e tij.
*101. Ceshtja e informacionit ne te drejten shqiptare shfaqet ne dy aspekte, ne
ate te biresimit te te miturit dhe ne rastin kur femijet jane vendosur ne shtepite e
femijes.
*102. Kodi i Familjes, ndryshuar me Ligjin Nr. 7650, date 17.12.1992 “Per
biresimin e te miturve nga shtetas te huaj dhe per disa ndryshime ne Kodin e
Familjes", njeh vetem biresimin e plote. Pra, ne rast se nje femije eshte biresuar,
Rreshti 1.073:
gjykates per biresimin ben shenimet perkatese ne shtyllen e veçante te shenimeve
te aktit te regjistruar te lindjes se te biresuarit. Nepunesi i gjendjes civile, te dhenat
lidhur me origjinen e femijes mund t’i jape vetem kur keto kerkohen nga gjykata
ose nga organi i prokurorise sipas kerkesave te ligjit ne keto raste.
*103. Praktika ka treguar se eshte akoma me e veshtire per femijet e strehuar ne
shtepite e femijes dhe qe nuk i njohin prinderit e tyre. Presupozohet qe nena dihet
se kush eshte, me perjashtim te femijes se gjetur, megjithate eshte teper e veshtire
Line 1.084 ⟶ 1.083:
ne regjistrim i mohojne shpesh here femijes mundesine per te njohur te pakten
nenen e tij.
*104. Projektligji i ri per Gjendjen Civile, i cili eshte ne fazen perfundimtare te
diskutimit, parashikon gjendjen civile te shtetasve shqiptare me banim te
perhershem jashte vendit, si dhe te shtetasve te huaj dhe te personave pa shtetesi.
Ne kuptim te projektligjit, familja perbehet nga persona te cilet vullnetarisht
figurojne bashkerisht ne dokumentat e sherbimit te gjendjes civile.
*105. Marredhenie familjare, sipas projektit, prezumohen ato midis prindit dhe
familjes se tij, me lindjen e personit, martesen dhe biresimin dhe mund te
ndryshojne vetem ne formen e vecimit, me kerkese te personit madhor e me
Line 1.097 ⟶ 1.096:
rregjistrimit dhe te kuptimit te familjes, projekti parashikon se si veprohet kur
femija jeton me prinderit.
*106. Projektligji parashikon regjistrimin e femijes me emrin qe duan prinderit
dhe ne rast se prinderit nuk bien dakord duhet t’i drejtohen gjykates, ne baze te
vendimit te te ciles behet edhe rregjistrimi. Mbiemri, sipas projektit, eshte ai i
Line 1.103 ⟶ 1.102:
ka baba vendoset vetem mbiemri i nenes. Ndryshimi i emrit dhe mbiemrit, sipas
projektligjit, mund te behet vetem per shkaqe te arsyeshme.
*107. Nje tendence tjeter, mjaft e diskutueshme ne ditet e sotme eshte dhe futja e
metodave te riprodhimit artificial. Projektligji per shendetin riprodhues
parashikon, ndermjet te tjerash dhe futjen, per here te pare ne Shqiperi te
Line 1.114 ⟶ 1.113:
procedurat per realizimin e ketyre sherbimeve te percaktohen me akte te nxjerra
nga Ministri i Shendetesise.
*108. Megjithate problemet, ne rastet e fekondimit artificial jane te shumta ne
raport me fekondimin natyral, duke krijuar situata te ndryshme ne disfavor te
interesave te femijeve, si p.sh lindja e femijes ne mungese te prindit ligjor, i cili
Line 1.125 ⟶ 1.124:
t’ia dorezoje ciftit.
B. Ruajtja e identitetit (neni 8)
*109. Ne Kushtetuten e Republikes se Shqiperise si dhe ne ligje te veçanta
parashikohet e drejta e personit (ku ben pjese edhe i mituri) per te ruajtur
identitetin ne elemente te veçante te tij, siç jane shtetesia, lidhjet familjare, gjuha,
Line 1.131 ⟶ 1.130:
mbrojtur identitetin kombetar, i cili ka nje kuptim me te gjere se identiteti i
personit.
*110. Gjithashtu, ne Kushtetute, kur behet fjale per parimet e pergjithshme te te
drejtave dhe lirive themelore te njeriut, parashikohet detyrimi i organeve te
pushtetit publik te respektojne te drejtat dhe lirite themelore te njeriut, si dhe te
Line 1.137 ⟶ 1.136:
vetem me ligj per nje interes publik ose per mbrojtjen e te drejtave te te tjereve.
Kufizimi duhet te jete ne perpjestim me gjendjen qe e ka diktuar ate (neni 17).
*111. Kushtetuta, gjithashtu respekton dhe ruajtjen e identitetit nga pakicat
kombetare, te cilet kane te drejte te shprehin dhe te ruajne perkatesine e tyre
etnike, kulturore, fetare e gjuhesore.
*112. Ne kodin Civil, qe ne kapitullin e pare te tij percaktohet e drejta e personit
per te ruajtur emrin dhe mbiemrin si dhe vendbanimin e tij (neni 5 dhe 12). Ne
kete Kod parashikohet gjithashtu e drejta e personit fizik per te gezuar te drejtat
civile perveç perjashtimeve te caktuara me ligj.
*113. Persa i perket ruajtjes se shtetesise, si ne Kushtetute dhe ne Ligjin Nr.
8389, date 05.08.1998 “Per Shtetesine Shqiptare” garantohet ruajtja e shtetesise
shqiptare e fituar sipas ligjit. Sipas Kushtetutes, shtetasi shqiptar nuk mund ta
Line 1.154 ⟶ 1.153:
rregjistrimin e akteve te gjendjes civile” nr. 5840, date 20.02.1979 ka pesuar nje
ndryshim me Ligjin Nr. 7682, date 9.03.1993 “Per disa ndryshime ne ligje”.
*115. Sipas tij, çdo shtetas ka te drejte te kerkoje nderrimin e emrit ose te
mbiemrit, duke treguar dhe shkaqet per kete nderrim, si dhe emrin ose mbiemrin
| |||