Wikibooks:Books: Dallime mes rishikimesh
Content deleted Content added
Koka11 (diskuto | kontribute) Etiketa: përpunim burimi 2017 |
Koka11 (diskuto | kontribute) Etiketa: përpunim burimi 2017 |
||
Rreshti 55:
Kurse Hysen Tërpeza-atdhetar i shquar, kur bënë fjalë për Luftën e Preshevës, mes tjerash thotë: “...Ishte ditë bajrami...kur arritëm në Preshevë e kuptuam se ishte ndalur lufta, në të cilën pati shumë të vrarë...Atëherë pash se në Preshevë kishin arritur edhe Mulla Idrizi me një fuqi, Ramiz Cernicaish- kryetar komunës sëi Parteshit, Sylë Hotli nga Kumanova, të tubuar rreth Mulla Idriz Velekincës, zëvendskomabdant Sylë Hotli, Sylë Zarbicës dhe Ramiz Cernica .
=='''Beteja e Rekës Raincës'''Lufta për [[Kosova Lindore|Kosovën Lindore]]'''== <ref> name="ternoci" Zeqirja Fazliu Si do të përsëritet gabimi i para gjashtëdhjetë viteve?!]</ref> përgjatë udhës Frëngut *Reka e Gjakut (u zhvilluan në rrethinën juglindore të Gjilanit,Preshevës, Bujanocit deri në Ristovc dhe Tasjan dhe Brezë)- [[Kosovë lindore]], më 29 gusht 1944 ndërmjet një koalicioni të LNÇ- antifashist të Ballkanit dhe BRSS pro anglo-amerikane. Depërtimi i shpejtë i forcave të rreshtuara nga mbeturinat e forcave çetnik serbo-bullgare të Ballkan tronditi parinë politike që i udhëheqete shqiptarët dhe atë të vendeve fqinje, për shkak të ndikimit prorus, karshi boshtit anglo-amerikan të boshtit antifshiast, konformë [[Marrëveshja e Mukjes]] dhe të [[Konferenca e Bujanit]]<ref>[http://sq.wikipedia.org/wiki/Konferenca_e_Bujanit]</ref>.
Tre komunat që shtrihen përgjat hapësirës prej 200 km/2 të njohur si [[Kosova Lindore|Luginë e Preshevës]]- në një dendësi më të madhe me banorë që i ngjiteshin Karadakut të Shkupit dhe Gjilanit, vetëm Tërnovci ishte një nga vendbanimet më të mëdha fshatare në teritorin e ish-RSFJ-së.
[[Presheva]], [[Bujanoci]] dhe [[Medvegja]] gjenden në [[Kosova Lindore|Luginë e Preshevës]]. Kjo Luginë në perendim është sikur të jetë e mbrojtur me vargmalin e karadakut të Shkupit, e njohur si karadak i Preshevës, nga lindja me malet e Rujenit. Lugina shtrihet në drejtimin veri – jug në formë të pandërprerë nga Ristovci në veri, e në jug në drejtim të [[Presheva|Preshevës]] dhe të [[Kumanova|Kumanovës]]. [[Ristovc]]i deri ne vitin 1912 ka qenë pikë kufitare, kur Presheva e Bujanoci, pra edhe Maqedonija dhe Kosova “shlirohen” nga ushtrija serbe, fqinje kjo e pa ngopur për toka të reja dhe zgjerime teritoriale.Për së gjati kësaj Lugine kalojnë rrugët – magjistralja dhe hekurudha, të cilat e lidhin [[Evropa|Europën]] me Azinë përmes [[Greqia|Greqis]]ë. Kjo lidhje natyrore tranzite e bënë që [[Lugina e Preshevës]] të jetë me rëndësi të madhe strategjike dhe të ketë një peshë specifike politike për kohën kur ajo pa dëshirën e popullatës mbetet me [[Serbia|Serbin]]ë, sepse në atë kohë kishte rezistuar edhe me armë. Mirëpo në fillimin e shekullit XXI, kur tanimë jemi dëshmitar të proceseve përfundimtare të formimit të plotë të Bashkësisë Evropiane në të cilën janë duke u përfshirë edhe shtetet e Evropës Juglindore, kjo rëndësi strategjike – politike nuk do ta ketë më atë vlerë dhe rëndësi, sepse edhe ajo do të jetë pjesë e [[Evropa|Evropës]] së bashkuar.Lugina e Preshevës në veri kufizohet me Serbinë jugore, në jug me Maqedonin perendimore, nga lindja e ka [[Bullgaria|Bullgarin]]ë, e në perëndim me [[Kosova|Kosovën]]. Pra, nga jugu dhe perëndimi jemi të mbështetur fuqishëm në trungun e ndarë shqiptar, që pas mbarimit të luftës së dytë botërore).
[[Beteja e Rekës Raincës]], sikurse ajo te [[Maja e Kikës]] e vitit 1944, njihet si luftë për mbrojte të etnisë shqiptare nga sulmi i forcave serbo-bullgare te vija frontale e hapur me 28 gusht 1944 - 30 nëntor 1944 përgjatë udhës së frengut, Maja e Kikës, Ristovcë, Tasjan dhe Brezë ~ Serbi -Maqedoni.
Në faqen 96, thuhet se në këtë betejë, forcat vullnetare janë udhëhequr nga atdhetari Ramiz Cernica. Ndjej për obligim që për hir të objektivitetit shkencor historike,se formacionit të luftëtarëve të mobilizuar nga Mulla Ahmet Malisheva në vijen e parë, t’i bëj disa sqarime rreth asaj se kush ishte komandant kryesor, i forcave vullnetare në këtë betejë, ku ngadhënjyen forcat vullnetare shqiptare.<ref name="ternoci"/>
Pas kapitullimit të Bullgarisë fashiste, më 9 shtator 1944, forcat e rezistencës kombëtare, konformë urdhëresës së KQ të Lidhja e Dytë e Prizrenit, në viset e çliruara, u themeluan organet politiko-ushtarake edhe për nënprefekturën e Preshevës. Nënprefekt u zgjodh [[Limon Staneci]], komandant i xhandarmerisë Ali Staneci, kurse komandant i forcave të rezistencës u zgjodh [[Ibrahim Kelmendi] <ref>Ibrahim Kelmendi
Filloi mobilizimi i vullnetarëve dhe u caktuan komandat e zonave mbrojtëse, në vijën hekurudhore Kumanovë-Preshevë Bujanoc, të udhëhequr nga njerëzit me ndikim si Xheladin Kurbalia, Hoxhë Lipovica, [[Sylë Hotla]] etj.
| |||