Kolonizimi Serb i Kosovës/Shtypi: Dallime mes rishikimesh

{|border="1" alignt="left" width=100% cellpadding="1" cellspacing="0" style="background: #ffffff; border: 1px #ffffff solid; border-collapse: collapse; font-size:100%"

|-

|-

|colspan="2" |

{|border="1" alignt="left" width=100% cellpadding="1" cellspacing="0" style="background: #ffffff; border: 1px #ffffff solid; border-collapse: collapse; font-size:100%"

|-

|-

|colspan="2" |

{|border="1" alignt="left" width=100% cellpadding="1" cellspacing="0" style="background: #ffffff; border: 1px #ffffff solid; border-collapse: collapse; font-size:100%"

|-

|-

|Trevat iliro-arbërore të Kosovës, pas sundimit romak, përkatësisht bizantin, e pastaj një kohë edhe bullgar, kaluan nën sundimin e shtetit të Rashës në krye me Stefan Nemanjën (1165-1195), që e pushtoi pjesërisht edhe Kosovën. Pushtimi i plotë i Kosovës u bë më 1216. Bashkangjitja e Rrafshit të Kosovës dhe të Rrafshit të Dukagjinit, në administratën shtetërore të Rashës shënon fillimin e ekzistimit të etnikumit serb në këto vise.

{|border="1" alignt="left" width=100% cellpadding="1" cellspacing="0" style="background: #ffffff; border: 1px #ffffff solid; border-collapse: collapse; font-size:100%"

|-

|-

|Pushtimi osman i trevave shqiptare, pas vitit 1389, megjithëse solli me vete ndryshime të rëndësishme në planin politik, ekonomik, shoqëror e ideologjik, nuk e ndryshoi në thelb fizionomin e strukturës etno-kulturore të nacionalitetit shqiptar në Kosovë dhe në Rrafshin e Dukagjinit. Vendosja e sundimit osman në Kosovë, shënoi një ndryshim rrënjësor në zhvillimet politike, ekonomike dhe shoqërore të kësaj treve. U asgjësuan strukturat e pushtetit rasianë-serb dhe bashkë me to edhe pushteti ekonomik i feudalëve serbë dhe atij kishtar. Me vendosjen e sundimit osman në Kosovë, u shënuan ndryshime thelbësore edhe në jetën shoqërore. Kështu, gradualisht një pjesë e popullsisë shqiptare braktisi fenë e krishterë dhe përqafoi fenë islame. Një ndër faktorët, që e lehtësoi depërtimin e islamit në masën e popullsisë kosovare ishte prirja e saj për t’u larguar nga autoriteti fetar i kishës serbe. Ashtu si e gjithë popullsia shqiptare e islamizuar, edhe ajo e Kosovës, ndryshoi vetëm fenë, pa prekur qenien e vet etnike shqiptare.<ref>Kosova në vështrim enciklopedik, Tiranë, 1999, fq. 81.</ref>

{|border="1" alignt="left" width=100% cellpadding="1" cellspacing="0" style="background: #ffffff; border: 1px #ffffff solid; border-collapse: collapse; font-size:100%"

|-

|-

|Politikën e spastrimit etnik dhe të kolonizimit të trevave shqiptare, Mbretëria Serbe dhe ajo Malazeze e vazhduan edhe pas pushtimit të Vilajetit të Kosovës dhe të viseve të tjera shqiptare. Dihet se me vendimet e Konferencës së Ambasadorëve të Londrës të vitit 1912/13 këto vise mbetën padrejtësisht jashtë kufijve të shtetit shqiptar. Ato iu nënshtruan spastrimit etnik dhe kolonizimit. Për këto qëllime qarqet politike serbo-malazeze shfrytëzuan përvojën e mëparshme, ushtruan terror e dhunë të pashembullt. Njësitë e ushtrisë, të policisë dhe “Narodna Odbrana” bënin gara kush do të likuidonte më shumë shqiptarë, kush do të rrënonte shtëpitë e tyre, do të plaçkiste ose t’i kthente ata përdhunisht në fenë ortodokse sllave. Dhuna e terrori u kthyen në metoda të preferuara për të frikësuar dhe detyruar shqiptarët të shpërnguleshin ose të zhvendoseshin në vende të tjera. Kjo fushatë u shoqërua me shpërnguljen masive, me grabitjen e pasurive dhe me djegien e fshatrave të tërë shqiptare, si dhe me kolonizimin e ardhacakëve serbo-malazezë.

{|border="1" alignt="left" width=100% cellpadding="1" cellspacing="0" style="background: #ffffff; border: 1px #ffffff solid; border-collapse: collapse; font-size:100%"

|-

|-

|Me ripushtimin e Kosovës, në vjeshtë të vitit 1918 dhe vendosjen e pushtetit serbo-malazez e vënien në funksion të aparatit të veçantë administrativo-politik, administrata shtetërore e ushtarake, krahas organizimit të operacioneve ndëshkimore, të dhunës, terrorit, vrasjeve, dënimeve të mëdha etj., në të njëjtën kohë filloi një presion politik për shkombëtarizimin e popullatës shqiptare me metoda të ndryshme. Qarqet drejtuese të Beogradit rifilluan politikën e vjetër shoveniste.<ref>Më gjërësisht: Dr. Jusuf Osmani, Lënda arkivore për kolonizimin dhe reformën agrare në Kosovë 1918-1941, Prishtinë, 1996.</ref>

{|border="1" alignt="left" width=100% cellpadding="1" cellspacing="0" style="background: #ffffff; border: 1px #ffffff solid; border-collapse: collapse; font-size:100%"

|-

|-

|Për realizimin e politikës kolonizuese agrare në Kosovë dhe viset tjera, organet e pushtetit të Mbretërisë SKS, përkatësiht jugosllave, në mënyrë të drejtëpërdrejt ose në ndonjë formë tjetër ishin të angazhuar për zatimin e reformës agrare. Formimi i organeve të tilla u bë në fillim të vitit 1919. Në fillim u nxorr dekreti i Dispozitave papraprake për përgatitjen e reformës agrare në Mbretërinë e re të SKS të 25.II 1919 (Sl. List Kraljevine SHS nr. 11/27.1919) dhe Urdhëresa e Këshillit Ministror të Mbretërisë së SKS, dt. 10.IX 1919, për aplikimin e pjesërishëm të Dispozitave praparke për përgatitjen e reformës agrare, qe e domosdoshme themelimi i organeve shtetërore, të cilat do të zbatonin reformën agrare dhe kolonizimin. Këto kompetenca dhe detyra iu caktuan ministrit për politikën sociale. Më ketë përpiqej të theksohej se reforma agrare kishte karakter social.

{|border="1" alignt="left" width=100% cellpadding="1" cellspacing="0" style="background: #ffffff; border: 1px #ffffff solid; border-collapse: collapse; font-size:100%"

|-

|-

|Pushteti i Mbretërisë SKS, ndonëse kishte premtuar se do të respektonin të drejtat e shqiptarëve etnikë që jetonin në Jugosllavi, madje kishin nënshkruar edhe aktet ndërkombëtare të kohës, që përcaktonin të drejtat e pakicave kombëtare (Traktati i Sen Zhermenit, i unifikuar edhe nga Lidhja e Kombeve), këto qarqe, menjëherë pasi vendosën administratën e tyre ushtarako-policore dhe civile, rifilluan terrorin e praktikuar në vitet 1912-1915. Kështu sipas një statistike, që u botua më vonë, trupat serbe vetëm gjatë janarit dhe shkurtit të vitit 1919 kishin vrarë 6.040 veta, kishin rrënuar 3.873 shtëpi.<ref>Dr. Liman Rushiti, Lëvizja kaçake në Kosovë 1918-1928, Prishtinë, 1918, fq. 7-81; Noel Malcolm, Kosova një histori e shkurtër, Prishtinë, 1998, fq. 285.</ref> Qeveria shqiptare e informon Lidhjen e Kombeve në prillin e vitit 1921 se në Kosovë ishin vrarë 2.000 shqiptarë, që nga fillimi i po atij viti; kurse katër muaj më vonë, kreu i Bashkësisë Islame në Bosnje, Reis ul-ulema Çausheviq, i tha një diplomati se që nga nëntori i vitit 1918, në rrethin e Prishtinës ishin vrarë 5.000 veta. Sa për shifrat e përgjithshme, një dokument i hartuar nga Komiteti i Kosovës, më 1921, llogariste se deri atëherë ishin vrarë 12.371 veta, ishin burgosur 22.110 veta dhe ishin djegur përafërsisht 6.000 shtëpi.<ref>Noel Malcolm, Kosova një histori e shkurtër, Prishtinë, 1998, fq. 289.</ref>

{|border="1" alignt="left" width=100% cellpadding="1" cellspacing="0" style="background: #ffffff; border: 1px #ffffff solid; border-collapse: collapse; font-size:100%"

|-

|-

|Përkitazi me kolonizimin e Kosovës me elementin sllav dhe shpërnguljen e shqiptarëve jashtë vendlindjes së tyre, ekzistojnë dokumente të shumta arkivore, të cilat e dëshmojnë këtë. Këto dokumente sot ruhen në arkiva të ndryshme në Beograd, Tiranë, Londër, Prishtinë, Stamboll, Shkup, Vjenë, Romë etj.

{|border="1" alignt="left" width=100% cellpadding="1" cellspacing="0" style="background: #ffffff; border: 1px #ffffff solid; border-collapse: collapse; font-size:100%"

|-

|-

|Fillimi i Luftës së Dytë Botërore e ndërpreu procesin e kolonizimit të Kosovës me elementin sllav. Pas hyrjes së ushtrive gjermane e italiane, nga frika e hakmarrjes, në gjysmën e dytë të prillit të vitit 1941, pasoi ikja e kolonëve serbë, malazez e të tjerë nga Kosova. Një numër i tyre u vendos në vendbanimet kompakte serbe e malazeze, e kishte edhe që kishin mbetur në vendbanime të tyre, përkundër të gjitha të këqiave të bëra ishin mbrojtur nga popullata vendase shqiptare.

{|border="1" alignt="left" width=100% cellpadding="1" cellspacing="0" style="background: #ffffff; border: 1px #ffffff solid; border-collapse: collapse; font-size:100%"

|-

|-

|Qëndrimi i Serbisë ndaj kolonizimit të Kosovës dhe ndërrimit të strukturës etnike të saj nuk ndryshoi as pas dëbimit të pushtuesve gjermanë. Për zbatimin e projekteve të njohura antishqiptare, udhëheqja jugosllave përdori po ato mjete dhe metoda, që ishin përdorur edhe përpara luftës. Ndryshonin vetëm pretekstet. Përpara vitit 1941, shqiptarët u trajtuan si të huaj e të rrezikshëm për ekzistencën e shtetit jugosllav. Pas luftës kjo politikë e këto masa u justifikuan e u paraqitën si veprime që drejtoheshin kundër “shqiptarëve reaksionarë”, kundërrevolucionar”, “bashkëpunëtorë të okupatorit” e “banditë” etj.

{|border="1" alignt="left" width=100% cellpadding="1" cellspacing="0" style="background: #ffffff; border: 1px #ffffff solid; border-collapse: collapse; font-size:100%"

|-

|-

|Duke mos pasur mundësi realizimi të plotë të projektit të Çubrilloviqit dhe të projekteve të tjera, pas Luftës së Dytë Botërore, pushteti serb e vijoi zbatimin e fazave të mëtejshme të dhunës e të terrorit ndaj shqiptarëve, të shpërnguljes së tyre nga atdheu dhe kolonizimin me elementin serb në Kosovë.

{|border="1" alignt="left" width=100% cellpadding="1" cellspacing="0" style="background: #ffffff; border: 1px #ffffff solid; border-collapse: collapse; font-size:100%"

|-

|-

|Në kushtet e krijuara, shumë të rënda dhe me pasoja të mëdha të asaj kohe, populli shqiptarë i kësaj treve përherë i doli zot vetës, kurrë nuk u pajtua me këtë gjendje të krijuar nën sundimin serbo-jugosllav. Gjatë gjithë periudhës së ashtuquajturës Jugosllavi “socialiste”, format e veprimit për Kosovën e pavarur dhe demokratike ishin konspirative dhe të udhëhequra nga truri i kombit. Populli vazhdonte përherë përpjekjet për çlirimin dhe bashkimin kombëtar. Në vitin 1968, rinia studentore e Kosovës, organizoi demonstrata masovike me kërkesën kryesore për Republikën e Kosovës.

{|border="1" alignt="left" width=100% cellpadding="1" cellspacing="0" style="background: #ffffff; border: 1px #ffffff solid; border-collapse: collapse; font-size:100%"

|-

|-

|Platforma antishqiptare e pushtetarëve serbë për asgjësimin e shqiptarëve ka gjetur zbatimin e saj në vazhdimësi kohore në të gjitha fushat e jetës shoqërore. Ajo ka pasur kulmet e veta herë në fushën ekonomike, herë në atë politike, herë në atë fetare apo në atë ushtarake, por vazhdimisht të gërshetuara.

{|border="1" alignt="left" width=100% cellpadding="1" cellspacing="0" style="background: #ffffff; border: 1px #ffffff solid; border-collapse: collapse; font-size:100%"

|-

|-

|'''Jusuf Osmani''' u lind në Albanë të Madhe (Sllatinë të Madhe) të Fushë Kosovës më 1948. Pasi kreu shkollën fillore, të mesmen, fakultetin dhe studimet pasuniversitare në Zagreb (1878), në vitin 1986 doktoroi në fushën e arkivistikës pranë Fakultetit Filozofik (Dega e Arkivitikës). Është doktori i parë i arkivistikës në Kosovë si dhe është kandidati i parë në Universitetin e Lubjanës që e mbrojti temën nga kjo lëmi.