Vitviteja/Ngjarje botërore: Dallime mes rishikimesh

Content deleted Content added
Rreshti 61:
==1787==
* '''Konventa kushtetuse në Filadelfi''' - Benjamin Franklin-i dhe James Madison-i ndërmjetësojnë në mos marrveshjet mes "federalistëve qendrorë" (Alexandr Hamilton, John Adams, George Washington) dhe "federalistëve republikan" (më vonë "Democrats - Jefferson"). Të 55 të dërguarit e 13 shtetve themeluese pajtohen për një Republik Federale Presidenciale. Dëftesa e shkruar e këtij pajtimi d.m.th kushtetuta, pranohet me zhagitje nga ana e secilit shtet deri në vitin 1789, pas këtij viti pranohet në kohë të paracaktuar. "Miti për oxhaqet e fiseve sunduese" në Evropë i përgjegjet krenaris së shprehur në ShBA si "Founding Fathers" (Baballartë).
* 17 shtator: miratohet "Kushtetuta e Shteteve të Bashkuara të Amerikës" - ligji themelor i shtetit të parë të demokracisë moderne me veçori dalluese : 1. '''Shpërndarja e drejtës së ushtrimit të dhunës shtetrore''' (Montesquieu) dhe '''sistemi i kontrollit të ndërsjelltë''' (Cheks and Balances) a. në mes federatës dhe shteteve (shtetësia e dyfishtë); federata është përgjegjëse për mbrojtjen, për monedhen, për politikën e jashtme, për tregtin e jashtme; shtetet për komunikacionin, kultin, drejtësin (judikaturën), dhe ndër tjera edhe për policin: 2. Në mes të fuqive të shtetve të unionit '''Presidenti''' si kryetar dhe shef i regjimit i nominuar nga partit dhe i zgjedhur indirekt nga Njerzit e votës për 4 vite me të drejtë rizgjedhjes vetem edhe për 4 vite tjera d.m.th mandej edhe një mandat (përjashtim ka pasur në rastin Roosevelt 1940/1944). Presideti emron sekretarët e shtetit (ministrat), vetem nga me padi shtetrore mund të rrëzohet, mirëpo politikisht kontrollohet nga Kongresi ndërsa për drejtësi kushtetutore nga Kryepari i oborrit të gjyqtarve. '''Kongresi'''