Tokajon/Ujë e lumë/1: Dallime mes rishikimesh

{{dygishta}} Gati 71% (përqindëpër qind) e siprfaqëssipërfaqes së planetit është e mbuluar nga uji. Kur e llogarisim në kilometra katrorë, nxjerrim shifrën 363 033 000. Në këtë përqindje, oqeanëtoqeanet marrin pjesë me 97 përqindëpër qind. Me fjalë të tjera, sipërfaqja e tokës është një oqeanëoqean me disa ujëdhesaujdhesa që ne i quajmë kontinetekontinente.

{{dygishta}}[[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''Rrymat detare janë lëvizjet më të rëndësishme të ujit në oqeanin botëror. ShakaktarëtShkaktarët kryesor janë erërat e përhershme, energjia e lëvizjes së thërmijavethërrmijave të ujit gradualisht nëpërmjet fërkimit përcillen në shtresa më të thella. PëshkakPër shkak të veprimit të forcës së devijimit, të gjitha rrymat ujore në hemisferën veriore mënjanohen në të djathtë, kurse në atë jugore në të majtë. Rrymat kryesisht përfshijnë shtresën sipërfaqësor të ujit deri n thellësi 200 m dhe rrallherërrallëherë deri 300 m.''

=====Si vievije uji i ngrotëngrohtë nga Paqësori deri në Britani?=====

{{dygishta}}[[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]:''Rryma e Golfit është rrymë detare e cila krijohet në gjirin e Meksikës, ndërsa përfundon në viset perendimoreperëndimore të Evropës Veriore . Është rrymë e ngrohtë detare e cila ka ndikim të madh në klimën e Evropës perendimoreperëndimore dhe veriore . Sjell klimë të lagësht dhe të butë gjatë tërë vitit.''

=====Çfarë lartësire kanë valtëvalët e detit?=====

{{dygishta}} [[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''Elementet e valës varen nga shpejtësia e erës, zgjatja e saj, issi dhe sipërfaqja dhe thellësia e detit ku formohen valët. Ato zakonisht arrijnë lartësinë deri në 4 m dhe gjatësi prej afro 100 m. valët e larta shkaktohen nga erëra të fuqishme që kanë drejtim të qëndrueshëm. Detarët kanë shënuar valët me lartësi deri 34 m, mirëpo ato rrallë tejkalojnë lartësinë mëtëmë të madhe se 15 m. Në detin Adriatik lartësia më e madhe e valëve arrin deri në 10 m.''

{{dygishta}}[[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''Valët shkaktohen nga veprimi i faktorëve të jashtëm, përkatësisht nga erërat,të cilat prishin ekulibrinekuilibrin e pasqyrës së detit dhe i detyrojnë thërmijatthërrmijat e ujit të lëvizin.''

=====Sa e nxehtë mudmund të jetë uji i detit?=====

{{dygishta}}[[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''Temperaturat mesatare vjetore në sipërfaqen e oqeanit botërorë është 17.5 ºC, ndërsa nëpër oqeane të ndryshme issi: Oqeani i Ngrirë i Veriut 0,8 ºC, Oqeani Atlantik 16,5º C, Indian 7,3 ºC dhe Paqësori 19 , 4 ºC (teperaturatemperatura mesatare klimatike e Tokës 14,4º C).''

{{dygishta}} [[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''EgzistojnëEkzistojnë mendime të ndryshme në lidhje me formimin e kripës së ujit në oqeanin botëror. Disa shkencëtarë mendojnë se oqeani botëror që nga formimi ka pasur ujë të kriposur kurse të tjerët mendojnë se ujërat kontinentale (lumenjtë), duke tretur materiet e ndryshme m kontinentale, i kanë sjellë ato në oqeanin botërorë. Këto hipoteza më tepër plotësojnë njëra tjetrën sesa që mohojnë.''

=====Kamë dëgjudigju falët "Batica" dhe "Zbatica", çka janë? =====

{{dygishta}} [[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''GjatGjatë 24 orëve në oqeane dhe dete vërehen dy ngritje dhe ulje të nivelit të detit. Dukuria e ngritjes së nivelit quhet baticë, kurse e uljes zbaticë. Këto lëkundje ritmike vertikale të ujit të detit botëror quhen me emër të përbashkët faza e detit. Shkaktari kryesor , i formimit të fazave të detit ëhitështë forca tërheqëse e Hënës dhe e Diellit. PërshkakPër shkak të largësisë së madhe , ndikimi i Diellit në formminformimin e fazave të detit ëhitështë më i vogël se ai i Hënës. Baticat formohen në anën në të cilën ''kulminon'' hëna dhe në anën kundruall Tokës,si pasojë e veprimit të forcës centrifugale, e cila formohet gjatë rrotullimeve në sistemin Tokë-Hënë rreth bushtit të përbashkët rrotullues, ndërsa në anët perpendikulare të saj formon baticën.''

{{dygishta}} [[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''Lartësia e baticës në pjesët e hapura të oqeanëeveoqeaneve dhe të deteve është e vogël, 1-3m3 m, por në disa gjire ajo është më e madhe: në gjirin Fanda (Kanada) arrin lartësinë mesatare 13,6 m, ndërsa në raste të veçanta deri në 18 m, në gjirin e Bristolit 12 m, në detin e Bardhë 10 m, etj. Në detet e mbyllura amplitudat e fazave të detit janë të vogla: Deti i Zi 13 cm, Deti Baltik 4,8 cm, det Adriatik, afër Dubrovnikut deri në 1 m, në bregdetin shqiptar 30-40 cm.''