Tokajon/Frym e ajër/3: Dallime mes rishikimesh

{{dygishta}} Në jug. Në polin jugorë është më ftohtë se në polin veriorë. Në vendin më të ftohtë të planetit gjendet stacioni i punës së shkencëtarëve në Antarktik. Në këtë vend, në qershorëqershor të vitit 1983 temperatuartemperatura ra në minus 89,2 gradgradë.

{{dygishta}} Për SuedinSuedinë, për NorvergjinëNorvegjinë, për Finlandën e si duket ''Grinlanda'', Skocia dhe vendet tjera polare nuk kanë qenë të popullarizuara ndër gjenerata e më parshmepashme. Deri diku edhe kanë pasur të drejtë. Në afërsi të poleve lind djellidelli, mirëpo në netët polare (dimëridimri polarë) nuk mund të vërehet për një kohë të gjatë. Kështu në polin jugorë dielli ndriçon vetëm 182 ditë të plota, ndërsa në polin veriorë nata polare është më e shkurtë - 176 ditë të plota.

=====Po, si krijohet bora dhe kokërrizikokrriza?=====

{{dygishta}} [[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''Bora formohet me proceset e sublimimit të avullit të ujit në atmosferë. Formimi i kristaleve të borës bëhet i mundur nëkushtetnë kushtet e ekzistencës së temperaturave negative, ngopshmërisë së ajrit me avull uji dhe procesit gradual të kalimit të avullit të ujit në gjendje të ngurtë. Ndërsa kokrrizikokrriza( breshëri) formohet me lëvizje ttë eshpejtashpejta vertikale të ajrit dhe ftohjen e tij në retë kumullonimbuse. Breshëri kryesisht bie në periudhën e nxehtnxehtë të vitit, më së tepërmi nëkorriknë korrik, gusht dhe qershor.''

{{dygishta}} [[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''Kokrrat më të rënda se 50 gramë, sipas shënimeve, të regjistruara gjerë mëtanimë tani kanë rënë rrallëherë, e ka përjashtime kur kanë qenë të rënda 1 kg. Por, sipas shënimeve të regjistruara, ëhitdhe matur pasha e kokrrskokrrës prej 4,5 kg me diametër prej 21 cm në Kinë në vitin 1902.''

{{dygishta}}[[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''Vesa ( populli i thotthotë ''lagshta'') bënë pjesë në reshjet e ultaulëta atmosferike. Gjatë netëve të kthjelltakthjellëta e të qeta dhe të ftohura, vegjetacioni i ulët dhe sipërfaqja tokêsoretokësore ftohen, avulli i ujit nê kontakt me bimêtbimët kondenzohetkondensohet dhe formon vesën. Edhe pse si sasi e vogël e ujit, në viset e thata, vesa ka rëndësi të madhe për kulturat bujqësore.''

=====Çka kuptojnë gjeografët me lagështinë e ajëritajërti?=====

{{dygishta}} [[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''Lagështia e ajrit.- Sasia e avvullitavullit të ujit në atmosferë varet nga shkalla e avullimit të sipërfaqëssipërfaqes tokësore ( oqeanit botërorë , objekteve ujore kontinentale – liqeneve, akumulimeve, lumenjëvelumenjve, kënetave) dhe botës bimore. Kalimi i ujit prej gjendjeve të ndryshme agregate në tokë në lagështi të atmosferës, varet prej gjendjes termike, erërave dhe shkallës së ngopshmërisë së ajrit me avull të ujit.sasia Sasia e avullit, të cilën mund ta pranoj ajri, varet nga gjendja e nxehtësisë she thatësisë së tij.''

=====Si krijohet vetimavetmia?=====

{{dygishta}} [[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''Lëvizjet shumshumë të forta konvektive në kumulonimbuse janë shkak që në pjesët e ndryshme të këtyre reve të grumbullohet elektriciteti pozitiv dhe negative. Ky grumbullim i përhershëm, në një moment të caktuar, do të bëjë që të shkaktohet zbrazja e elektricitetit. Lëvizja jashtzakonishtjashtëzakonisht e vrullshme e elektricitetit nëpër ajër në të shkakton një nxemjenxehje shumshumë të madhe dhe e bënë atë shumshumë të dukshme, sikurse te xixa elektrike. Kjo dukuri e dukshme, e zbrazjes elektrike quhet vetëtimë (rrufe).''

=====A godet shpeshëshpesh ajo?=====

=====Të strehohem nën pemë apo të rri largëlarg tyre?=====

{{dygishta}}[[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''GjithmonGjithmonë kalon një kohë prej momentit kur shihet vetëtima dhe kur dëgjohet krisma e rrufesë. Por krisma e rrufesë është vetëm zëri momental, mirëpo zëri zgjat një kohë, dhe kjo quhet bubullimë.''

=====Si logaritetllogaritet largësia nga burimi i tyre?=====

=====Pse vetëtima përciletpërcillet nga bubullima?=====

=====Pse fryenfryn era?=====

{{dygishta}} Kur një shtresë e ajëritajërti nxehte nga rrezet e diellit, fillon të fryejfryj era. AjëriAjri i ngrohtë zgjeron hapësirën e vetë e rrallohet, gjë që e bënë të peshojë më pakë sipas përmasave. Kjo e bënë që të shkojë në shtresa më të larta dhe të lëshojë vend për ajërinajrin e ftohtë që shkonëshkon në shtresa më të ultaulëta.

=====Çka është vërshimi i ajëritajrit?=====

{{dygishta}} Nxitimet e ajëritajrit të ftohtë dhe ati të ngrohtë shkaktojnë era që fryejnëfyejnë shumë. Për shkakëshkak të shpejtësive dhe rrymimeve të ndryshme të ajëritajrit, meterologjëtmeteorologët i sorrtojnësortojnë dhe nganjëherë edhe i pagëzojnë - si duket një traditë e profesionit të tyre. Kështu lëvizjet paksa më të ngadalshme i kanë futur në klasën ''era të lehta'', të shpejtat në ''era vërshuese''. Një admiral britanik i quajtur Sër Françis Beafort shpalosi një shkallë matës për frymë. Ky shkallë matës ishte i ndarë në vizësavizës, nga 1 deri në 12. VizësaVizës 0, sipas tij do të thoshte nuk ka lëvizje të ajrit - nuk fryenfryn, dhe tymi ngjitet lartë drejtë. Kur pemët e ultaulëta fillonin të lëkundeshin, shkallëmatësishkallë-matësi lëkundej rreth vizës së pestë. Kur ky shkallë matës tregonte 9, rrymimi i ajëritajrit kishte filluar të vërshojë dhe ''çeremidet'' e kulmeve dëmtoheshin e binin në tokë. Si fortunëfurtunë apo orkanë merren vërshimet për të cilat shkallë matësi tregonëtregon vizësenvizën e 12-të.