|
|
=====Atje lartë është ftohtë apo nxehtë?=====
{{dygishta}} Jam ngjitur në bjeshkë, ka qenë shumë ftohtë. Kur jamëjam lëshuar në fushë ishte shumë nxehtë. Pasta lexova se çdo 100 metra lartësi, temperatura bie diku 5-6 gradgradë. Në tropsferëtroposferë - shkruante më tej - temperatura mund të bie deri në minus 80 gradgradë. Interesant, në stratosfeëstratosferë temperatura fillon të hipenhipën në minus 2 gradgradë por në mezosferë fillon prpëprapë të bie deri në minus 109 gradgradë. Me fillimin e troposferës edhe temperatura fillon të hipenhipën dhe në kilometrenkilometrin e 4-qindëqind mbi tokë arrin 2000 gradëshin''gradshin''.
=====E, pse skandinavët dhe skocezët reve u thonë "Perlmut"?=====
{{dygishta}} Mbi shkrepat dhe malet e gjërsisëgjerësisë gjeografike veriore, p.sh. NorvergjiNorvegji apo Skoci në netët e verës në qiellin e errët mund të shihen retë që xixëllojnë. Si duket kjo dukuri ka të bëjë me pluhurin e vullkaneve që ka arritur disi të depërtojë në stratosferë.
=====Çka është klima?=====
{{dygishta}}Klima! Dikur moti, klimës ''i thonin'' moti. Tani motit, gjeografët po i thonë klimë e klimës mot. Si do që të jetë njëra është për ndryshimet atmosferike brenda periudhës prej 24 orësh dhe tjetra si mesatare e të parës në periudha të pacaktuara. Po më mirë ta pyesim Ekspert Gjeografin.
=====A ka klimë të ftohtë e klimë të nxehtë?=====
{{dygishta}} Po ka mote me kohë të nxehtë dhe kohë të ftohtë. Moti apo klima e tokës, kryesishtëkryesisht është ''në duart'' e diellit. Rrezet e tij ngrohin dheun, ajërinajrin dhe ujin. Energjia më e madhe e këtyre rrezeve është si nxehtësi përreth ekuatorit. Në këtë pjesë të tokës rrezet e diellit bien gati pingul. Për këtë në vendet afër ekuatorit motet janë më të ngrohta. Sasia më e vogël e rrezeve të diellit bie në hapësirat përreth poleve. Kjo ndodhë përshkakëpër shkak të pjerrtësisë së ramjesrënies së tyre. Për këtë edhe motet në këto anë mbajnë janë më të ftohta.
=====Pse mesdita është më e ngrohtë se mëngjesi?=====
{{dygishta}} Në mëngjesëmëngjes por edhe në mbrëmje, këndi i ramjesrënies së rrezeve të diellit është i pjerrët. Në anën tjetër në mesditë, kur dielli gjendet në zenit (mbi kokë) rrezet bijenbijën pingullpingul. Pjerrtësia e këndit të ramjesrënies së rrezeve ndikon shumë në sasinë e tufave të rrezeve të diellit.
=====Çka janë zonat klimatike?=====
{{dygishta}} Shprehje nga ekspertët!? Shkencëtarët dhe ekspertët, sipas logjikës së tyre e kanë bërë ''ndarjen'' e planetit në pesë pjesë kyesorekryesore ku moti ndryshonëndryshon d.m.th ''5 zona klimatike''. Që të pestat i kanë emërtuar: zona me klimë polare - ngrica, zona me klimklimë të ftohtë e të butë - dimër të ashpër, zona me klimklimë të ngrohtë e të butë - dimër të butë, zona me klimklimë shkretëtire - e thatë, dhe zona me klimklimë tropiketropiku - e nxehtë me lagështi. Mirëpo kjo nuk do të thotë që brenda një zone të mos ketë dallime. Faktorët tjerë si bie fjala lartësia mbi detare, afërsia e detit po ashtu luajnë rolë të madhëmadh brenda një zone.
=====Çka janë hapësirat e shtypjes së lartë dhe ato të shtypjes së ulët?=====
{{dygishta}} Janë hapësira të cilat luajnë një rol kyç të kohës. Kur ajëriajri i ftohët e i rëndë fillon të shtrihet në sipërfaqe, shtypja e ajëritajërti ngritetngritët lartë në qiell. Hapësira e cila rrethohet nga një dredhë spirale e ajërt quhet hapësirë e lartë. Kjo dredhë në pjesenpjesën veriore të tokës, dredhonëdredhon në drejtim të akrepave të orës, ndërsa në pjesën jugore në ttë ëkundërtenkundërtën e akrepave. Hapësirat e larta sjellin me vete ''qiellin'' e kthjellët dhe në verë nxehtësi e thatësi e në dimër ngrica dhe frymë mërdhisemërdhisje. Përndryshe këtyre tek ne i thonë ''Po fryenfryn veri''. Kur ajëriajri i ngrohtë ngritetngritët lartë në qiell, shtypja e ajëritajërti bie në sipërfaqe. Si pasojë e kësaj vije deri tek dredha spirale që dredhë nga brenda. Hapësira e prekur nga kjo quhet hapësira e ulët. Kjo dredhë në pjesën veriore të tokës dredhonëdredhon në të kundërtenkundërtën e akrepave të orës, ndërsa në pjesenpjesën jugore në drejtim të akrepave. Këto hapësira me veti sjellin kohë të paqëndrueshme, me erë, vërshime dhe rreshjereshje.
=====Si vije deri te shiu?=====
{{dygishta}} Nxehtësia e diellit shkakton avlliminavullimin e ujit të detit, liqenit, lumit dhe bimëve. Ky avull ngritetngritët dhe zë vend në atmosferë si ujë në formë gazi. Kur ajëriajri ngatërrohet në bjeshkë e male fillon të ngritetngritët më lartë apo shtresat më të rënda i shtyejnështyjnë më lartë ato më të letalehta. Kur shtresat e ngrohta d.m.th më të lehta arrijnë në lartësi të caktuar fillojnë të mblidhen në re dhe aty vije deri tek kondenzimikondensimi - ftofjaftohja. Pasi që të jetë kondezuarkondensuar sasi e caktuar e ajëritajërti në re, ato nuk mund të ''notojnë'' në ajër dhe e lëshojnë ujin si pika.
=====Pse retë ndryshojnë formën e tyre?=====
{{dygishta}} Disa re, duken si shtresë e masës së bardhë, të tjerat kanë strukturstrukturë si të pendlave, popor edhe disa duket si cipa të mëdha e të murëmemurrme. Format e reve ndryshojnë me kalimin e kohës pasi që ato në atmosferë takohen ndërmjet veti. Po ashtu edhe era duke i endur ju ndryshonëndryshon formëmformë.
=====Pse fëmijët thonë borashiu?=====
{{dygishta}} Sepse është duke rreshurreshur ose janë duke treguar për një rreshjereshje të përziere mes shiut dhe borës pjesërisht të shkrirë.
=====Me çka matet lagështia?=====
{{dygishta}} [[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''Për matjen e lagështisë së ajrit shërbejnë: psikrometrat, higrometrihidrometri , polimetri dhe higrografihidrografi.''
=====Pse bubullon e veton qielli?=====
{{dygishta}} Për shkak se qielli na rrëfen të rejat e veta njerëzit ''lëshojnë bubutë'' e tyre.
=====Pse retë i rrethojnë majetmajën e bjeshkëve?=====
=====Pse janë "shtatë palë re"?=====
=====Cili vend ka lagështi më së shumti?=====
{{dygishta}}[[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''Më së shumti të reshura bien në CHERRAPUNJI (Indi) 11.430 mm.''
=====Ku bjenëbien bora ma e madhe?=====
=====Me çka mund të ndikohet në mot?=====
{{dygishta}}[[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''Moti si gjendje momentale e atmosferës në një trevë të caktuarucaktuar nënshtrohet ndryshimeve të përhershme. Elementët që ndikojnë në mot janë : teperaturatemperatura e ajrit, shtypja atmosferike, era- shpejtësia dhe drejtimi i saj, vranësirat, reshjet atmosferike etj.''
=====Ku është më së nxehëtinxehti në botë?=====
{{dygishta}} [[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]:''Temperatura maximalemaksimale ka arritëarrit në AL'AZIZIYA (Libi- Afrika Veriore) 58ºC.''
=====Çka është MonsuniMonsun?=====
{{dygishta}}[[Tokajon/Fjalorthi|Ekspert Gjeografi na shkruan]]: ''Monsunet.- janë erëra periodike. Këto erëra me periudhë vjetore fryjnë një gjysmë viti prej oqeanit kah toka,kurse në gjysmën tjetër të vitit anasjelltas, d.m.th. prej tokës kah oqeani. Monsunet përfshijnë hapësira të mëdha të tokës dhe të oqeanit, d.m.th. ato formohen ku sipërfaqet e mëdha ujore kufizohen me sipërfaqe të mëdha të tokës. Monsunet fryjnë dimrit prej tokës kah oqeani,sepse dimrit toka është më e ftohtë se oqeani dhe mbi tokë ekziston shtypje ajrore më e madhe, kështu që gradienti horizontal i shtypjes ajrore është i drejtuar prej oqeanit kah toka, për këtë erërat fryjnë prej oqeanit kah toka.''
=====Si krijohet ylberi?=====
{{dygishta}} Drita e diellit është një përziere e ngjyrave. Pikat e shiut që goditen nga rrezet e diellit veprojnë si ''pasqyrëza'' të imta apo prizma xhami duke i thyerëthyer e shpërndarë rrezet e dritës në ngjyra të vetme. Ylberin e shohim kur prapa neshënesh gjendet dielli dhe para neshënesh bie shiu. Në ditët me diell, në bashqebahçe, me pakë mjete e mundime, mund të krijoshëkrijosh ylberin tëndëtënd personal.
| valign="top" width="300px" bgcolor=#ABCDEF|
<center>
| 