Tokajon: Dallime mes rishikimesh
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Rreshti 6:
{|class="wikitable" width="100%" style="background-color:white; color:brown ; font-size:100%;"
|
{{dygishta}} {{w|Trupi qiellor|Trupat qiellor}} që sillen rreth {{w|ylloi|yjeve}} quhen {{w|planeti|planete}}. {{w|Toka}} jonë është një trup i till qiellorl që sillet rreth e rrotull diellit - një yll i madhësisë mesatare.
{{dygishta}} '''Sa planete janë ?'''
{{dygishta}} Përreth e rrotull diellit, sillen nëntë planete. Më së afërmi diellit ndodhet Merkuri, pakë më largë ndodhet Venusi prapa të cilit gjendet Toka jonë, Marsi, Jupiteri, Saturni, Urani, Neptuni dhe në skajë të sistemit diellorë ndodhen edhe disa trupa qiellorë e ndër ta Plutoni deri vonë nga shkencëtarët është llogaritur si planet. Këto planete, në netë të errëta mund të shihen në qiell sikurse si pika ndriçuese, po si yjet.
{{dygishta}} '''Po yjet tjerë, kanë planete ?'''
{{dygishta}} Në gjithës ndodhen me miliona yje. Me gjasë disa nga ta kanë edhe planete. Shkenctarët bespjnë të kenë gjetur diku largë një yll me një planet të ngjajshëm me mahësinë e tokës. Ky planet është largë nesh diku 30 000 vitdrite.
{{dygishta}} '''Cili yll është më afër diellit ?'''
{{dygishta}} Vërtetimi i ekzistimit të planeteve jashtë sistemit tonë përshkakë të largësisë është i vështirë. Ylli më afër me diellin quhet Proksima Centauri dhe është katër vitdrite largë. Rrezës së dritës së lëshuar nga proksima centauri i nevojitet katër vite që të mbërrijë në tokën tonë.
{{dygishta}} '''Çka është shëndrija e Tokës ?'''
{{dygishta}} Përderi sa qëndronin në hënë, austranautët shihnin se si toka "shëndriste" ngjyjshëm sikurse hëna kur shëndritë natën. Për këtë flisnin për shëndritjen e tokës. Yjet janë shumë të nxehtë dhe ndriçojnë vetë ndërsa planetet e bëjnë vetëm thyrjen e dritës së yjeve.
{{dygishta}} '''Si lindi toka ?'''
{{dygishta}} Dielli dhe planetet e tij, përafërsisht kanë lindur në të njëjten kohë. Më parë ata pluhuri dhe gazi silleshin në një pikë të gjithësis si një mjegull e cila me kalimi e kohës bëhej gjithnjë e më e dendur. Pjesa më e madhe e kësaj mjegulle sillej përreth qendres së diellit ndërsa pjesa tjeter e mbetur përreth qendrave të planeteve.
{{dygishta}} '''A është e moçme a toka ?'''
{{dygishta}} Sipas diturive që kena gjithësia ëstë krijuar para diku 15 miliard viteve. Toka është diçka më e re, përafërsisht 4,6 milard vite.
{{dygishta}} '''Çka është hëna ?'''
{{dygishta}} {{w|Trupi qiellor|Trupat qiellor}} që sillen rreth {{w|planeti|planeteve}} quhen {{w|hëna|hënëza}}. Hëna - prej të cilës janë quajtur edhe trupatt tjerë të tillë - sillet rreth tokës dhe ikja e saj pengohet nga forcat tërheqëse të tokës. Ngjajshëm me hënën tonë janë edhe hënëzat e planeteve tjera - merkuri dhe venusi nuk kanë. Llogritet që saturni të ketë së paku 22 hënëza.
{{dygishta}} '''Pse s´ka jetë në hënë ?'''
| |||