Konventa mbi të drejtat e fëmijës (CRC): Dallime mes rishikimesh
Content deleted Content added
No edit summary |
v →HYRJE |
||
Rreshti 1.451:
158. Ne Kushtetuten e Republikes se Shqiperise parashikohet e drejta e kujtdo
te organizohet kolektivisht per çfaredo qellimi te ligjshem (neni 46).
*159. Gjithashtu, Kushtetuta garanton lirine e tubimeve paqesore dhe pa arme
sipas procedurave te parashikuara me ligj (neni 47).
*160. Ne Kodin Civil parashikohet e drejta e femijeve, qe kane mbushur moshen
14 vjeç, te bejne pjese ne organizata shoqerore (neni 7). Edhe projektligji "Për
organizatat jofitimprurëse" në nenin 3 kur flet për subjektet e ligjit shprehet se
Rreshti 1.459:
fizik ose juridik vendas apo i huaj ka të drejtën e themelimit dhe të pjesëmarrjes në
organizatat jofitimprurëse.
*161. Gjithashtu, Kodi Civil trajton dhe proceduren e krijimit te shoqatave ku
nuk percaktohet mosha, gje qe te le te kuptosh qe edhe femijet kane te drejten e
tyre te organizohen ne shoqata qe i pershtaten interesave te tyre. Pra nuk ka asnje
kufizim ne kete te drejte.
G. Mbrojtja e jetës private (neni 16)
*162. Kushtetuta ka percaktuar fshehtesine e korrespondences dhe
paprekshmerine e baneses per cilindo, pa percaktuar ne menyre te veçante
kategorine e femijeve, por dhe pa e perjashtuar ate. Pra, percaktimet kushtetuese
vlejne edhe per te miturit. Sipas Kushtetutes, jane te garantuara liria dhe fshehtesia
e korrespondences (neni 36).
*163. Gjithashtu, Kushtetuta garanton paprekshmerine e baneses. Kontrollet e
baneses mund te behen vetem ne rastet e parashikuara me ligj. Dhunimi i baneses,
nderhyrja e padrejte ne jeten private, ose shkelja e fshehtesise se korespondences
Rreshti 1.479:
deri ne dy vjet.
37
*164. Po keshtu sipas ligjit Nr.8092, datë 21.3.1996 “Per shendetin mendor”,
korrespondenca e personave ne institucionet e rehabilitimit dhe ato psikiatrike nuk
kontrollohet.
H. E drejta për t’iu mos nënshtruar torturës, trajtimeve, apo dënimeve të tjera
mizore, çnjerëzore ose degraduese (neni 37 (a))
*165. Te drejtat e parashikuara ne Konvente, gjejne pasqyrim ne legjislacionin
shqiptar ne kuadrin e pergjithshem te te drejtave te njeriut, duke mos e
konsideruar te nevojshme pasqyrimin ne menyre te veçante te te drejtave te
Rreshti 1.503:
miturit eshte e mire, gjykata mund ta perjashtoje ate nga denimi dhe mund te
vendose dergimin e tij ne nje institucion edukimi.
*167. Ne Kodin e Procedures Penale eshte parashikuar sigurimi i trajtimit
njerezor dhe rehabilitimi moral i te denuarve me burgim (neni 5/3).
*168. Ne pjesen e legjislacionit shqiptar qe parashikon trajtimin e personave te
denuar me heqje lirie, nje vemendje i eshte kushtuar ruajtjes, permiresimit ose
rivendosjes te lidhjeve te te miturit me familjen, duke pergatitur nje program
favorizues.
*169. Si subjekt i veprave penale Kodi Penal përcakton si moshë minimale për
përgjegjësi penale moshën 14 vjeç kur kryen një vepër penale dhe 16 vjeç kur
kryen një kundërvajtje penale. Persa i perket marrjes se mases se sigurimit, Kodi i
Procedures Penale parashikon kriteret dhe rrethanat qe duhet te kete parasysh
gjykata, sidomos kur behet fjale per vepra penale te kryera nga te miturit.
*170. Kur i pandehuri eshte i mitur gjykata mban parasysh dhe kerkesen per te
mos nderprere proceset edukative konkrete. Ne qofte se i mituri ka kryer
kundervajtje penale, nuk zbatohet masa e arrestit per te.
Rreshti 1.521:
paragrafi 1 dhe 2, neni 9, 10, 27 paragrafi 4, neni 20, 21, 11, 19, 39 dhe 25)
A. Kujdesi prindëror (neni 5)
*171. Ne legjislacionin shqiptar ne marredheniet e femijes me prinderit dhe
familjen ose qe kane te bejne me edukimin e femijes etj, prioritet i jepet te drejtave
dhe detyrimeve qe kane prinderit, familja ose perfaqesuesit e tyre ligjor. E drejta e
Rreshti 1.533:
nuk ka mbushur moshen 14 vjeç, ne te gjitha veprimet juridike, me perjashtim te
atyre qe sipas ligjit, i mituri mund ti kryeje vete.
*173. Gjithashtu, ne Kodin e Familjes dhe ne ligje te veçanta parashikohet
detyrimi dhe e drejta e prinderve per tu kujdesur per ushqimin e femijes,
arsimimin e tij, etj.
*174. Projekti i Kodit te Ri te Familjes parashikon detyren dhe te drejten e
prinderve per te mbajtur, arsimuar dhe edukuar femijet e lindur nga martesa ose
jashte martese, te cilet ne rast nevoje ndihmohen nga shteti.
*175. Ne te njejten kohe projekti i ligjit parashikon kuptimin e pergjegjesive
prinderore, ku perfshihen te drejtat dhe detyrat qe kane per qellim te sigurojne
mireqenien morale dhe materiale te femijes, duke u kujdesur per te, duke mbajtur
raporte personale me ta, duke i siguruar femijeve edukimin, rritjen, perfaqesimin
ligjor dhe administrimin e te mirave te tij.
*176. Ne rastet e vendosjes se kujdestarise, projekt-ligji parashikon detyrimin e
gjykates qe te vendose mbi bazen e cilesive te personit te zgjedhur per te edukuar
dhe arsimuar te miturin sipas kerkesave te parashikuara ne Kodin e Familjes.
*177. Po ne kuadrin e pergjegjesive prinderore, nje rol te madh luan shkolla, e cil7
ka një bashkëpunim të gjerë me komunitetin, veçanërisht me prindërit e femijëve.
*178. Keshtu, prindërit marrin pjesë aktivisht në bordet e shkollës dhe aktivizohen
për organizimin dhe mbarëvajtjen e saj si dhe informohen rregullisht nga mësuesit
për ecurinë e fëmijëve në shkollë, për problemet që ata kanë dhe për mënyrat se si
mund të rritin kujdesin dhe kontrollin ndaj fëmijëve.
*179. Braktisja e Fëmijës parashikohet si vepër penale në Kodin Penal, Seksioni
IX, Neni 124 "Braktisja e fëmijëve të mitur". Me anen e ketij neni parashikohet se
39
braktisja e fëmijëve nën 14 vjeç nga prindi ose personi që e ka fëmijën nën
kujdestari dënohet me gjobë ose burgim deri në tre vjet.
*180. Kur braktisja ka rezultuar me dëmtim te rëndë te shëndetit, ose vdekje,
sanksioni është dënim me burg nga tre deri në dhjetë vjet.
B. Përgjegjësitë prindërore (neni 18, parag. 1-2)
*181. Ushtrimi i pergjegjesise se prinderve ndaj femijeve shihet ne tre
kendveshtrime;
? Kur pergjegjesia e prinderve ushtrohet gjate marteses;
Rreshti 1.570:
fushe rregullohet me aktet e tjera ligjore dhe nenligjore ne fuqi, si Kodi i Familjes,
Dekrete te ndryshme etj.
*183. Ne Kodin e Familjes, qe eshte aktualisht ne fuqi, parashikohet se prinderit
pergjigjen per mirerritjen dhe edukimin e femijeve te tyre (neni 7).
184. Pergjegjesia e perbashket e prinderve per edukimin dhe zhvillimin e femijes
Rreshti 1.577:
barabarte te dy prinderve. Kodi i Familjes, parashikon qe prinderit kane te njejtat
te drejta dhe detyra ndaj femijeve te tyre te mitur (neni 63).
*185. Gjithashtu, legjislacioni i familjes nuk i njeh asnje perparesi ndonjerit prej
prinderve ne lidhje me te drejten prinderore dhe ushtrimi i saj eshte ne funksion te
interesit te femijes. Ky kod parashikon se e drejta prinderore ushtrohet vetem ne
interes te femijeve te mitur dhe me marreveshje ndermjet dy prinderve (neni 64).
*186. Ne rastet kur prinderit, per arsye te ndryshme, nuk mund ta mbajne
femijen e tyre, ata mund t’ia lene per rritje dhe edukim vetem nje personi, i cili
duhet te kete cilesine e kujdestarit, sipas kerkesave te ligjit. Prinderit i mbrojne te
Rreshti 1.587:
emerim i posaçem. Kjo ben pjese ne teresine e te drejtave dhe detyrave qe kane
prinderit per femijet e tyre (neni 71,72 i Kodit te familjes).
*187. Prinderit, ne menyre te perbashket, pergjigjen per arsimimin, zhvillimin
fizik e mendor, per shendetin dhe detyrimin per ushqim te femijeve te tyre (neni
78 – Kodi i Familjes).
*188. Ne rastin kur prinderit zgjidhin martesen ose martesa eshte e pavlefshme, e
drejta prinderore ushtrohet nga prindi qe i eshte besuar femija per rritje dhe
40
Rreshti 1.596:
prindi tjeter vazhdon ta gezoje te drejten prinderore, por menyra e ushtrimit te saj
percaktohet ne vendimin e gjykates per zgjidhjen e marteses.
*189. Persa i perket pergjegjesise se tij per detyrimin ushqimor ndaj femijes, per
kujdesin qe duhet te tregoje per zhvillimin normal dhe arsimimin e tij, etj. ai
vazhdon ta kete kete te drejte paralelisht me prindin tjeter. Ne rastin kur prinderit
Rreshti 1.602:
pergjegjesi si dhe prinderit qe kane lindur femijen e tyre nga nje martese e
ligjshme.
*190. Shqiperia ka ratifikuar Konventen mbi Eliminimin e te Gjithe Formave te
Diskriminimit ndaj Grave, ku parashikohet se prinderit kane te drejta dhe detyra te
barabarta ndaj femijeve te tyre. Interesi i femijes do te jete konsiderata paresore ne
te gjitha rastet (neni 6/2-c).
*191. Perveç, pergjegjesise qe kane prinderit per edukimin dhe zhvillimin, ata
pergjigjen edhe per sjelljet anti-sociale te femijeve te tyre. Me Dekretin Nr. 2450,
date 27.05.1957 “Per pergjegjesine e prinderve per sjellje te keqija te femijeve dhe
Rreshti 1.612:
parashikohet denimi i prinderve per sjellje te keqija dhe per rrugaçeri te femijeve te
tyre te mitur, qe nuk kane mbushur moshen 14 vjeç.
*192. Denimet ne baze te ketij Dekreti per kundravajtje administrative perfshijne
gjoba deri ne 500 leke. Por, megjithese ky Dekret eshte ende ne fuqi, ne praktike ai
nuk gjen me zbatim, kjo dhe per shkak te ndryshimit te kushteve qe kerkojne
perdorimin e metodave te reja ne edukimin e femijeve nen moshen 14 vjeç.
C. Ndarja nga prindërit (neni 9)
*193. Ne Kodin e Familjes se Republikes se Shqiperise (neni 70) parashikohet
dhe rasti kur prinderit mund te kerkojne ne gjykate dorezimin e femijes se tyre,
kur ai nuk jeton prane tyre dhe mbahet pa te drejte nga persona te tjere. Ne kete
| |||