Vitviteja/Naim Frashëri: Dallime mes rishikimesh

* I ati, Halidi dhe i vëllai i madh, [[{{w:|Abdyl Frashëri|Abdyli]]}}, punojnë në [[{{w:|Janina|Janinë]]}}, për t´ia, siguruar, ashtu, jetesë familjes në Frashër. <ref name=RQ />

* I fillon mësimet në gjimazin e njohur, gjashtëvjeçar, të [[{{w:|Zosimea|Zosimeajve]]}}, në Janinë. [[{{w:|pesishtja|Persishten]]}}, [[{{w:|arabishtja|arabishten]]}} dhe [[{{w:|turqishtja|turqishten]]}} vazhdon t˙i mësojë te dy myderizë të njohur të Janinës. <ref name=RQ />

* Mëson mirë [[{{w:|greqishtja e vjetër|greqishten e vjetër]]}}, {{w|greqishtaja e re|greqishten e re}}, [[{{w:|latinishtja|latinishten]]}} dhe [[{{w:|frengjishtja|frengjishten]]}}. <ref name=RQ />

* Lexon shumë, sidomos, veprat e krijuesve të mëdhenj të letërsisë së vjetër greke dhe romake, të Rilindjes italiane, të [[{{w:|Iluminizmi|Iluminizmit]]}} dhe të [[{{w:|Romantizmi|Romantizmit]]}}. Lexon letërsinë persiane, arabe dhe turke. <ref name=RQ />

* Pas mbarimit të gjimnazit të Zosimeajve, në Janinë, shkon në [[{{w:|Stamboll|Stamboll]]}} ku mbetet rreth 8 muaj, i zënë me punë të nënpunësitnë Drejtorinë e Shtypit. <ref name=RQ />

* Për shkakë të sëmundjes, që e shqetson gjithnjë e më shumë, kthehet në Janinë, ku i kalon dy vjet i pa zënë në punë shteti. Me shpresë se do t´i përmirësohet sadopak gjendja shëndetsore del shpesh në [[w:gjuetia|gjueti]]. <ref name=RQ />

* Punon si drejtor [[w:Dogana|Dogane]] në [[{{w:|Saranda|Sarandë]]}}. Edhe këtu del shpesh në gjueti duke shpresuar se, ashtu, do t´i përmirësohet shëndeti. <ref name=RQ />

* Takohet, në Sarandë, me [[{{w:|Hasan Tahsini|Hasan Tahsinin]]}}, i cili kishte ardhur këtu për të shpërndarë [[w:alfabeti|alfabeti]]nalfabetin e vet. Bisedat me të ndikojnë dukshëm në interesimet dhe në veprimtarinë e tij të më vonëshme. <ref name=RQ />

* E përjeton rëndë burgosjen e Hasan Tahsinit pas shqiptimit të mendimeve atdhetare gjatë një [[w:riti|riti]] fetarë në [[{{w:|Delvina|Delvinë]]}}: "''Ne jemi një komb i veçantë, kemi një gjuhë tonë të veçantë, andaj duhet të jetojmë në vete si edhe të tjerët. Ne jetojmë në një godinë të prishur. Që të mos na zënë brenda duhet të dalim prej saj''". <ref name=RQ />

* Punët e Doganës, në Sarandë, i shkojnë aq mirë sa i vëllai, Tahsini, thotë se një ditë do të bëhet [[{{w:|kajmekami|kajmekam]]}} (nënpërfekt) i ndonjë lagjeje të Stambollit. <ref name=RQ />

* I vëllai i vogël, [[{{w:|Sami frashëriFrashëri|Samiu]]}}, kthehet prej [[{{w:|Tripoli|Tripoli]]}}t ku, për disa muaj, kishte qenë i [[{{w:|syrgjynosja|syrgjynosur]]}}. <ref name=RQ />

* Rreth 6 muaj qëndron për shërim të shiatikut në [[{{w:|Ilixhat e Badenit|Ilixhat e Badenit]]}}. <ref name=RQ />

* I pikëlluar rëndë për shkak të vdejes së parakoshme, prej [[w:tuberkulozi|tuberkulozit]], të vëllait Sherifit. <ref name=RQ />

* I vëllai i madh, Abdyl Frashëri, zgjidhet [[w:deputeti|deputet]] i Janinës në [[{{w:|parlamentin osman|parlamentin osman]]}}. <ref name=RQ />

* Bashkë me të vëllezërit, Abdylin dhe Tahsinin, prej Sarandës nëpër [[{{w:|korfuzi|Korfuz]]}}, shkon në Janinë. <ref name=RQ />

* Është gjithnjë e më i shqetsuar për fatin e [[{{w:|Shqipëria (kthjellim)|Shqipërisë]]}}, për të cilën gjithnjë e më shpesh shkruhej në shtypin e vendeve evropiane e, sidomos ballkanike. <ref name=RQ />

* Për shkak të veprimtarisë politike, të vëllain e vogël, Samiun, ia syrgjynosin në [[{{w:|ishulli Rodos|ishullin Rodos]]}}. <ref name=RQ />

* E trondisin thellë vendimet e [[{{w:|Kongresi i Berlinit|Kongresit të Berlinit]]}} mbi Shqipërinë dhe shqiptarët. Të vëllëzërit e vënë në dije për mbajtjen e tubimit të krerëve shqiptarë, në Prizren, në të cilin do të ngritej zëri kundër vendimeve të Kongresit të Berlinit dhe do të organizohej populli për mbrojtjen e njësisë së vet. <ref name=RQ />

* Si përfaqësues i Sarands dhe i bregdetit merr pjesë , në [[{{w:|Teqja e Frashërit|Teqen e Frashërit]]}}, në të cilën themelohet Dega e [[{{w:|Lidhja e Prizrenit|Lidhjes së Prizenit]]}}. <ref name=RQ />

* Ngjarje kryesore e jetës së tij këtë vit është udhëtimi i të vëllait, Abdylit dhe i [[{{w:|Mehmet Ali Vrioni|Mehmet Ali Vrionit]]}}, në [[{{w:|Roma|Romë]]}}, [[{{w:|Parisi|Paris]]}}, [[{{w:|Londra|Londër]]}}, [[{{w:berlini|Berlini|Berlin]]}} dhe [[{{w:|Vjena|Vjenë]]}} ku, para shtetarëve të fuqive të mëdha, mbrojnë të drejtat e kombit shqiptar, të cenuara në Kongresin e Berlinit. <ref name=RQ />

* Shkruan poemën e shkurtër ''Shqipëria'', e cila disa vjet do të qarkullojë e pabotuar në Shqipëri dhe ndër shqiptarët në [[{{w:|Mërgata shqiptare|botën e huaj]]}}. <ref name=RQ />

* [[{{w:|Policia|Policia]]}} turke e zë Abdyl Frashërin afër [[{{w:|Elbasani|Elbasani]]}}t dhe e dërgon në burgun e Prizrenit. <ref name=RQ />

* [[{{w:|Jonuz Topuzi|Jonuz Topuzi]]}} i cili, me [[{{w:|Isuf Qosja|Isuf Qosjen]]}}, e kishte ndihmuar [[{{w:|Konstandin Kristoforidhi|Konstandin Kristoforidhin]]}} që të kalojë malësive deri në [[{{w:|Korça|Korçë]]}}, e vret tradhëtarin që ua kishte kallëzuar [[{{w:|zaptia|zaptive]]}} Abdyl Frashërin duke kaluar [[{{w:|Shkumbini|Shkumbinin]]}}. <ref name=RQ />

* Komandanti i trupave ndërshkuese osmane në Shqipëri, [[{{w:|Dervish Pasha|Dervish Pasha]]}}, me anën e një [[w:telegrami|telegrami]], kërkon që të merren masa kundër Naim Frashërit, në Janinë. <ref name=RQ />

* Nënshkruan lejen për botimin e ''[[{{w:|Gramatika e gjuhës shqipe sipas dialektit toskë|Gramatikës së gjuhës shqipe sipas dialektit toskë]]}}'' të Konstandin Kristoforidhit. <ref name=RQ />

* Ndërmjetëson për dhënjen e lejes për botimin e një reviste kulturore në gjuhën shqipe, në Stamboll, e cila do të fillojë të botohet dy vjet më vonë, më 1884, me titullin ''[[{{w:|revista Drita|Drita]]}}''. <ref name=RQ />

* Nxjerr lejen për botimin e revistës kulturore ''Drita'', e cila, pas disa numrash, do të titullohet ''[[{{w:|revista Dituria|Dituria]]}}''. <ref name=RQ />

* Në gazetën greke të [[{{w:|Bukureshti|Bukureshti]]}}t, ''[[{{w:|gazeta Iris|Iris]]}}'', boton vjershën ''Nga dolli shqiptëtari'', që e nënshkruan me pseudonimin Bir´i Shqipërisë. <ref name=RQ />

* Me urdhërin e sulltanit, të vëllain, Abdyl Frashërin, të burgosur në Prizren, e dërgojnë me familje në [[{{w:|Balikesir|Balikesir]]}} e, pastaj, në [[{{w:|Bandirma|Bandirma]]}} të [[{{w:|Anadolli|Anadollit]]}}, ku mbetet i burgosur dy vjet. Lexon shumë dhe shkruan, tani, vetëm në gjuhën shqipe. <ref name=RQ />

* I keqësonn mardhëniet me [[{{w:|Jani Vreto|Jani Vreton]]}} për shkak të ndryshimeve që ai, si [[w:lektori|lektor]] dhe [[w:korrektori|korrektor]], bën në [[w:drejtëshkrimi|drejtëshkrimin]] e veprave të tij. <ref name=RQ />

* Letrat që me të vëllain, Samiun, ia shkruajnë [[{{w:|Visar Dodani|Visar Dodanit]]}}, në Bukuresht, tregojnë se sa shumë interesohet për punën e Shoqërisë së shqiptarëve të Bukureshtit, për punët e shtypshkronjës së saj, për dërgimin e librave në Shqipëri për nevojat e shkollës së posahapur shqipe të [[{{w:|Korça|Korçës]]}} dhe për çëstje tjera arsimore, kulturore dhe politike. <ref name=RQ />

* Bën përpjekje për çeljen e një shkolle të re shqipe në [[{{w:|Përmeti|Përmet]]}}. <ref name=RQ />

* Ndërmjetëson që një shqiptarë nga Frashëri të emrohet drejtorë i arsimit në qendrën e vilajetit në [[{{w:|Manastiri|Manastir]]}}. <ref name=RQ />

* Veprat e botuara i kanë krijuar [[{{w:|Popullarizimi|popullorësi]]}} të madhe ndër shqiptarët. Është njëri nga shqiptarët më të dashur dhe më të nderuar të kohës. Në festen e shkollës në të cilën u dorëzohen diplomat vajzave shqiptare, mësueses së ardhëshme, [[{{w:|Sevasti Qiriazi|Sevasti Qiriazi]]}}, i thotë sa vijon: ''"Të gjitha ato çupa e gra që do të vijnë nën hijen tënde i frymëzo me ideallë të nalta e të vërteta, që të harrijnë një qytetërim të vërtetë, edhe kështu t'a bëjmë edhe brezin tonë të pushtojë gjith ato virtute dashurie, vëllazërije, atëdhetarije dhe bashkimi që karakterizonin kohërat e Skënderbeut"''. <ref name=RQ />

* Në letrën që ia çon [[{{w:|Vasil Terpo|Vasil Terpos]]}}, në Bukuresht, nuk përkrah përpjekjet për botimin e ''Fjalorit të gjuhës shqipe'' të Konstadin Kristoforidhit, për të cilin ka krijuar mendim të gabuar: ''"ka marr ca fjalë këtu-këtej nga një rradhua që ka bërë Hahni po s'i ka as me rradhë, as të shumta"''. Fletë për një [[w:fjalori|fjalor]] të shqipes që e punojnë ai dhe i vëllai, Samiu: ''"Ne e kemi zën'edhe Fjalëtoren'e po e bëjmë, s'duam'as pag'as gjë, po si të mbarohenë ato që kini aty, vjen edhe ajo, se çdo mizë s'bën mjaltë"''. <ref name=RQ />

* [[w:Sëmundja|Sëmundjet]] e rëndojnë aq shumë sa që nuk është në gjendje më të shkruajë. <ref name=RQ />

* Në revistën ''[[{{w:|revista Albania|Albania]]}}'' e riboton vjershën ''Nga dolli shqipëtari'', por tani eme titull të ri: ''Pellazgët-Shqipëtarët''. <ref name=RQ />

* I vijnë gjithnjë e më shumë [[{{w:|mysafiri|mysafirë]]}} që ta shohi dhe ta dëgjojnë fjalën e tij. <ref name=RQ />

* Shqipëtarët e Stambollit, të [[w:kolonia|kolonive]] të tjera shqiptare dhe të atdheut e përcjellin me shqetësim gjendjen e tij gjithnjë e më të rëndë shëndetsore. <ref name=RQ />

* E varrosin në [[{{w:|Merdyvengoj|Merdyvengoj]]}}, <ref name=RQ /> në përcjelljen e më shumë se 300 vetëve, të krishterë e mysliman. <ref>{{Në|Faik Konica|Faik Konica}}; : Faik Konica '''Vepra 1''', N.B."RILINDJA" f.221-222</ref>