Versioni i datës 11 shkurt 2008 02:03 redakto Hipi Zhdripi (diskuto \| kontribute) 10.849 edits No edit summary ← Redaktim më i vjetër		Versioni i datës 11 shkurt 2008 04:35 redakto zhbëje Hipi Zhdripi (diskuto \| kontribute) 10.849 edits No edit summary Ndryshimi më pas →
Rreshti 1: <center><font face="Alba super" size="4" color="blue">[[Dua të di]]<br><br>[[Dua të di/Ndodhi\|Ndodhi]]<br><br> në fizikë</font></center> {\|class="wikitable" width="98%" style="background-color:#ABCDEF; color:white ; font-face:Peinaud; font-style:italic; font-size:110%; text-align:center;" ~~:: 3000~~ !width="8%px" align=center style="background:#778899; color:white"\|Viti Ora e zallit në Egjipt, Kinë, Indi; Pjesa më e madhe e figurave të krijuara nga yjet, pagëzohen me emra. !width="60%" align=center style="background:#778899; color:white"\|Ndodhia Egjiptianët përdorin peshoren me pesha të hekuri. !width="32%" align=center style="background:#778899; color:white"\|Shënim ~~:: 2769~~ \|-bgcolor="#fffaf0" Egjiptianë krijojnë kalendarin 365-ditësh, Viti i ri fillon më 1 Thout (19 korrik), fillimi i vërshimeve të Nilit. \| style="text-align:right;" \| 3000 ~~:: 2750~~ \|  Ora e zallit në Egjipt, Kinë, Indi; Pjesa më e madhe e figurave të krijuara nga yjet, pagëzohen me emra.<hr>  Egjiptianët përdorin peshoren me pesha të hekuri. Hemisfera veriore e galaktikës nga Babilonasit pagëzohet sipas sipas figurave të kafshëve. \|-bgcolor="#fffaf0" ~~:: 2500~~ \| style="text-align:right;" \| 2769 Babilonasit gjejnë ciklin (babi. sharu) e zënies së diellit dhe të hënës; kinezët përdorin hijen e shkopit si akrep i orës. \|  Egjiptianë krijojnë kalendarin 365-ditësh, Viti i ri fillon më 1 Thout (19 korrik), fillimi i vërshimeve të Nilit. ~~:: 2449~~ \|-bgcolor="#fffaf0" Nga Kina, vëzhgohet lidhja e 5 planetëve xixëllues. \| style="text-align:right;" \| 2750 ~~:: 2300~~ \|  Hemisfera veriore e galaktikës nga Babilonasit pagëzohet sipas sipas figurave të kafshëve. Shënimet e para mbi fluturimin dhe mjetet ndihmëse për fluturim \|-bgcolor="#fffaf0" ~~:: 2258~~ \| style="text-align:right;" \| 2500 Kinezët fusin në zbatim një kalendarë të bazuar në lëvizjet e Hënës dhe Diellit. \|  Babilonasit gjejnë ciklin (babi. sharu) e zënies së diellit dhe të hënës; kinezët përdorin hijen e shkopit si akrep i orës. ~~:: 2136~~ \|-bgcolor="#fffaf0" Dy astronom të oborrit mbretëror kineze varen. Shkaku llogaritja e gabueshme e zënies së diellit. \| style="text-align:right;" \| 2449 ~~:: 1850~~ \|  Nga Kina, vëzhgohet lidhja e 5 planetëve xixëllues. Objekti për qëllim astronomie i quajtur "Stonehenge" (gurët e varur), ndërtohet si vend i shenjtë. \|-bgcolor="#fffaf0" ~~:: 1700~~ \| style="text-align:right;" \| 2300 Në Babiloni futet në zbatim dita 24-orësh. \|  Shënimet e para mbi fluturimin dhe mjetet ndihmëse për fluturim ~~:: 1500~~ \|-bgcolor="#fffaf0" Për matjen e kohës, në Heliopolis ndërtohet "Kullgjilpëra e Kleopatrës" [ arb. مسلتي كليوبترا ]. \| style="text-align:right;" \| 2258 ~~:: 1450~~ \|  Kinezët fusin në zbatim një kalendarë të bazuar në lëvizjet e Hënës dhe Diellit. Punohet në bronz "karroca e diellit" [ dan. Solvognen ] në Trundholm (Danimark) \|-bgcolor="#fffaf0" ~~:: 1400~~ \| style="text-align:right;" \| 2136 Kinezët paraqesin gjatësinë e vitit me 365 ditë dhe 1/4 e ditës. \|  Dy astronom të oborrit mbretëror kineze varen. Shkaku llogaritja e gabueshme e zënies së diellit. ~~:: 1223~~ \|-bgcolor="#fffaf0" Në Siri përshkruhet gjerësisht zënia e diellit (5 mars) \| style="text-align:right;" \| 1850 ~~:: 763~~ \|  Objekti për qëllim astronomie i quajtur "Stonehenge" (gurët e varur), ndërtohet si vend i shenjtë. Përshkrimi më i moçëm i zënies së diellit tek babilonasit (15 qershor) \|-bgcolor="#fffaf0" ~~:: 720~~ \| style="text-align:right;" \| 1700 Në Kinë mbahen shënime për Kometa dhe Yjeve të Rinjë (Nova) \|  Në Babiloni futet në zbatim dita 24-orësh. ~~:: 700~~ \|-bgcolor="#fffaf0" Lëvizjet themelore të planetëve tashmë janë të njohura. \| style="text-align:right;" \| 1500 ~~:: 624~~ \|  Për matjen e kohës, në Heliopolis ndërtohet "Kullgjilpëra e Kleopatrës" [ arb. مسلتي كليوبترا ]. Talesi i Mileti (-552) \|-bgcolor="#fffaf0" ~~:: 594~~ \| style="text-align:right;" \| 1450 Soloni [ gr. Σόλων ] pas shtatë shekujsh përmirëson kalendarin e quajtur "Lunisolar" \|  Punohet në bronz "karroca e diellit" [ dan. Solvognen ] në Trundholm (Danimark) ~~:: 585~~ \|-bgcolor="#fffaf0" Talesi i Miletit parallogarit ekzaktë zënien e diellit për datën 25 maj. \| style="text-align:right;" \| 1400 ~~:: 575~~ \|  Kinezët paraqesin gjatësinë e vitit me 365 ditë dhe 1/4 e ditës. Anaksimandëri i Miletit, publikon hartën e parë të Botës. \|-bgcolor="#fffaf0" ~~:: 500~~ \| style="text-align:right;" \| 1223 Fillozofia e natyrës me katër elemente, dominon Gren e vjetër; Futja në batim e kalendarit; Pitagora Filoaisi i Kroton-it, ne një flaë në qendër, argumenton botëkuptimet e tij për qendrën e Gjithësisë. \|  Në Siri përshkruhet gjerësisht zënia e diellit (5 mars) ~~:: 467~~ \|-bgcolor="#fffaf0" Anaksagorasi i Klazomenait, përshkruan rënien spektakulare të një Meteori. \| style="text-align:right;" \| 763 ~~:: 450~~ \|  Përshkrimi më i moçëm i zënies së diellit tek babilonasit (15 qershor) Filozofi Empedokles ligjëron se materia as nuk fitohet, as nuk humbet. \|-bgcolor="#fffaf0" Demokriti dhe Epikuri e kuptojnë dritën si jashtëqitje të trupave. \| style="text-align:right;" \| 720 ~~:: 440~~ \|  Në Kinë mbahen shënime për Kometa dhe Yjeve të Rinjë (Nova) Aristylosi i Samosë dhe Timoharisi gjejë vendet e Yjeve të palëvizshme [ lat. stellae fixae ] \|-bgcolor="#fffaf0" Metoni me ndihmen e treguesit të hijes "Gnomon" [ gr. γνώμων] tregon pikat ekstreme të kthimit të diellit. \| style="text-align:right;" \| 700 ~~:: 432~~ \|  Lëvizjet themelore të planetëve tashmë janë të njohura. Sipas Metonit futet në zbatim për 19 vite një kalendarë me 235 vite. \|-bgcolor="#fffaf0" ~~:: 420~~ \| style="text-align:right;" \| 624 Demokriti themelon "Mësimet mbi atomin", e cila vetëm në mënyrë gjeometrike dallon nga pozita e saj. \|  Talesi i Mileti (-552) ~~:: 400~~ \|-bgcolor="#fffaf0" Në Greqinë e vjetër ndizet zjarri me ndihmen e energjisë së diellit. \| style="text-align:right;" \| 594 ~~:: 388~~ \|  Soloni Platoni themelon "Akademin" në Athinë. [ gr. Σόλων ] pas shtatë shekujsh përmirëson kalendarin e quajtur "Lunisolar" ~~:: 384~~ \|-bgcolor="#fffaf0" Aristoteli (-322) \| style="text-align:right;" \| 585 ~~:: 383~~ \|  Talesi Babilonasit përdorin një kalendarë të bazuar sipas Hënës, me 7 vite të brishta në 19 vite. i Miletit parallogarit ekzaktë zënien e diellit për datën 25 maj. ~~:: 380~~ \|-bgcolor="#fffaf0" Kidinuni cakton kohëzgjatjen mesatare në mes të fazave të barabarta të Hënës, me vlerë prej 29,530594 ditëve. \| style="text-align:right;" \| 575 ~~:: 365~~ \|  Anaksimandëri i Miletit, publikon hartën e parë të Botës. Heraklidi i Pontusit, shpjegon lëvizjet e përditshme të qiellit sipas rrotullimit (rotacionin) të Tokës. \|-bgcolor="#fffaf0" ~~:: 360~~ \| style="text-align:right;" \| 500 Aristoteli për "rënia e lirë" thotë se është "lëvizje e nxituar", mirëpo e përjashton që trupat e rëndë bien më shpejtë se ata të lehtë. \|  Fillozofia e natyrës me katër elemente, dominon Gren e vjetër; Futja në batim e kalendarit; Pitagora Filoaisi i Kroton-it, ne një flaë në qendër, argumenton botëkuptimet e tij për qendrën e Gjithësisë. ~~:: 320~~ \|-bgcolor="#fffaf0" Aristarki i Samos (-250) \| style="text-align:right;" \| 467 ~~:: 300~~ \|  Anaksagorasi i Klazomenait, përshkruan rënien spektakulare të një Meteori. Në Kinë, për herë të parë përmendet Kompasi. \|-bgcolor="#fffaf0" ~~:: 287~~ \| style="text-align:right;" \| 450 Arkimedi i Syrakusit (-212) \|  Filozofi Empedokles ligjëron se materia as nuk fitohet, as nuk humbet.<hr>  Demokriti dhe Epikuri e kuptojnë dritën si jashtëqitje të trupave. ~~:: 276~~ \|-bgcolor="#fffaf0" Eratostenesi i Kyrenesë (-195) \| style="text-align:right;" \| 440 ~~:: 270~~ \|  Aristylosi i Samosë dhe Timoharisi gjejë vendet e Yjeve të palëvizshme [ lat. stellae fixae ]<hr>  Metoni me ndihmen e treguesit të hijes "Gnomon" [ gr. γνώμων] tregon pikat ekstreme të kthimit të diellit. Aristaku vërteton për të parën, pamjen e botës sipas "helioqendrës". \|-bgcolor="#fffaf0" ~~:: 265~~ \| style="text-align:right;" \| 432 Aistaku llogarit afërsinë e Diellit (4,8 mil. km.) dhe të Hënës \|  Sipas Metonit futet në zbatim për 19 vite një kalendarë me 235 vite. ~~:: 240~~ \|-bgcolor="#fffaf0" Eratostenesi i Kryrenesë paraqet perimetrin e Tokës. \| style="text-align:right;" \| 420 ~~:: 238~~ \|  Demokriti themelon "Mësimet mbi atomin", e cila vetëm në mënyrë gjeometrike dallon nga pozita e saj. Egjiptasit fusin në zbatim vitin e brishtë, për çdo katër vite. \|-bgcolor="#fffaf0" ~~:: 214~~ \| style="text-align:right;" \| 400 Arkimedi vërteton ligjin e "momentit të forcës", konstrukton vinçin dhe peshëngritësin me ujë e ventil. \|  Në Greqinë e vjetër ndizet zjarri me ndihmen e energjisë së diellit. ~~:: 200~~ \|-bgcolor="#fffaf0" Kinezët përdorin pasqyre të lakuara për mbledhjen e rrezeve të diellit; Peshëngritësi, Rrotë-dredhatori, Rrotë-ngjeshatori, Rrota, Rrotëza \| style="text-align:right;" \| 388 \|  Platoni themelon "Akademin" në Athinë. \|-bgcolor="#fffaf0" \| style="text-align:right;" \| 384 \|  Aristoteli (-322) \|-bgcolor="#fffaf0" \| style="text-align:right;" \| 383 \|  Babilonasit përdorin një kalendarë të bazuar sipas Hënës, me 7 vite të brishta në 19 vite. \|-bgcolor="#fffaf0" \| style="text-align:right;" \| 380 \|  Kidinuni cakton kohëzgjatjen mesatare në mes të fazave të barabarta të Hënës, me vlerë prej 29,530594 ditëve. \|-bgcolor="#fffaf0" \| style="text-align:right;" \| 365 \|  Heraklidi i Pontusit, shpjegon lëvizjet e përditshme të qiellit sipas rrotullimit (rotacionin) të Tokës. \|-bgcolor="#fffaf0" \| style="text-align:right;" \| 360 \|  Aristoteli për "rënia e lirë" thotë se është "lëvizje e nxituar", mirëpo e përjashton që trupat e rëndë bien më shpejtë se ata të lehtë. \|-bgcolor="#fffaf0" \| style="text-align:right;" \| 320 \|  Aristarki i Samos (-250) \|-bgcolor="#fffaf0" \| style="text-align:right;" \| 300 \|  Në Kinë, për herë të parë përmendet Kompasi. \|-bgcolor="#fffaf0" \| style="text-align:right;" \| 287 \|  Arkimedi i Syrakusit (-212) \|-bgcolor="#fffaf0" \| style="text-align:right;" \| 276 \|  Eratostenesi i Kyrenesë (-195) \|-bgcolor="#fffaf0" \| style="text-align:right;" \| 270 \|  Aristaku vërteton për të parën, pamjen e botës sipas "helioqendrës". \|-bgcolor="#fffaf0" \| style="text-align:right;" \| 265 \|  Aistaku llogarit afërsinë e Diellit (4,8 mil. km.) dhe të Hënës \|-bgcolor="#fffaf0" \| style="text-align:right;" \| 240 \|  Eratostenesi i Kryrenesë paraqet perimetrin e Tokës. \|-bgcolor="#fffaf0" \| style="text-align:right;" \| 238 \|  Egjiptasit fusin në zbatim vitin e brishtë, për çdo katër vite. \|-bgcolor="#fffaf0" \| style="text-align:right;" \| 214 \|  Arkimedi vërteton ligjin e "momentit të forcës", konstrukton vinçin dhe peshëngritësin me ujë e ventil. \|-bgcolor="#fffaf0" \| style="text-align:right;" \| 200 \|  Kinezët përdorin pasqyre të lakuara për mbledhjen e rrezeve të diellit; Peshëngritësi, Rrotë-dredhatori, Rrotë-ngjeshatori, Rrota, Rrotëza Kaçavida, Dhëmbëzori dhe Spiralja tashmë janë të njohura dhe përdorën në Kinë, ku edhe është futur në zbatim kalendari me vite "Lunisolare" (7 vite të brishta brenda 19 viteve) \|-bgcolor="#fffaf0" ~~:: 160~~ \| style="text-align:right;" \| 160 Hiparkosi, përpilon pjesën më të rëndësishme të "Almagest"-it [ arb. الكتاب المجسطي ] \|  Hiparkosi, përpilon pjesën më të rëndësishme të "Almagest"-it [ arb. الكتاب المجسطي ]<hr>  Në Pergamonë paraqitet në publikë një Glob i Tokës. \|-bgcolor="#fffaf0" ~~:: 134~~ \| style="text-align:right;" \| 134 Hiparkosi vëzhgon një komet dhe përpilon një katalog me mbi 1000 yje, ashtu që të mund të regjistrohen ndryshimet e mundshme. \|  Hiparkosi vëzhgon një komet dhe përpilon një katalog me mbi 1000 yje, ashtu që të mund të regjistrohen ndryshimet e mundshme. ~~:: 70~~ \|-bgcolor="#fffaf0" Në Athinë ndërtohet "Kulla e Erës", e cila ekziston edhe sot. \| style="text-align:right;" \| 70 ~~:: 46~~ \|  Në Athinë ndërtohet "Kulla e Erës", e cila ekziston edhe sot. Futja në zbatim e kalendarit Julian. \|-bgcolor="#fffaf0" \| style="text-align:right;" \| 46 \|  Futja në zbatim e kalendarit Julian. \|}

Dua të di/Ndodhit/Fizikë: Dallime mes rishikimesh