Vini Re! Jeni duke lexuar pjesë në punim e sipër. Por mendojmë se ja vlenë të lexohen nga të interesuarit. Për bashkpunim shiko Wikibooks:Kuvendi


Demka dhe Hajro[1]
NË ENCIKLOPEDI


“Demka & Hajro” , babë e bir, këngëtarë të shquar të sazeve të Korçës të viteve ‘20-40 dhe interpretues virtuozë në violinë.

I pari është Hajroja me violinë (babai i Demkës), dhe para tij ishte i jati i Hajros-Ibrahimi me violinë. Hajroja hodhi i pari farën që brenda familjes së tij të mbinte shoqëria e sazexhinjve “Demka & Hajro”. Vitet intensive të veprimtarisë së Hajros si sazexhi përfshihen ndërmjet 1890-1920, së bashku me Qamilin e Famës, Arifin me llautë dhe këngëtar etj. Përveç krijimit të shoqërisë “D&H”, Hajros i njihet edhe krijimi dhe interpretimi i “Të qarës së Hajros” apo “Kabaja e Hajros”, e cila mbahej si himn i asaj kohe. Hajroja vdiq më 1920. Të tre djemtë e tij, duke filluar me Demkën, Shefkën dhe Rushanin, u bënë sazexhinj të njohur të viteve 1920-1950. Demka renditet ndër më të shquarit sazexhinj të qytetit të Korçës (1920-1950). Vazhdoi traditën e të gjyshit dhe babait të tij, dhe së bashku me sazet e Cilo Qorit patën ndikimin më të fuqishëm për konsolidimin e muzikës popullore qytetare korçare. Ishte aq i njohur për vlerat e tij saqë shoqëria “D&H” u bë formacioni i parë popullor që mori pjesë në një ceremoni mbretërore, siç ishte dasma e Mbretit Zog. Po me sazet, Demka gjatë një turneu në Itali në vitin 1938, zgjoi interesin e shoqërive diskografike italiane dhe afirmoi veten si një virtuoz i llojit të tij. Ky është tregues i një cikli të plotë që tradita të përcillej më tej. Në vitet ’20 Demka ka patur në sazet e tij Xhemal Gajden nga Përmeti me violinë, Qamilin e Famës me gërnetë, Kiço Podën, Malkën, Qerimenë me dajre dhe këngëtare, Sherifin me llautë etj. Pas viteve ’30, ’40 vërejmë zëvendësimin e brezit të vjetër dhe daljen e të rinjve si Skënder Xhelin me gërnetë, të pasuar nga fëmijët e shumtë të Demkës, ndër ta përmendim Sazanin dhe Abazin me fisarmonikë, etj. Atyre siç thuhet në popull: babai “U kishte futur në gjak muzikën”. Me sazet, Demka aktivizohej kryesisht nëpër dasma dhe në lokalet qëndrore të Korçës. Regjistrimet diskografike i kanë bërë kryesisht pranë “ODEON-it”,por një pjesë e tyre ka qënë regjistruar edhe pranë Radio-Tiranës dhe më vonë tek Radio-Korça …Demka vdes në vitin 1947.” Një ndër tiparet më dalluese të repertorit muzikor të sazeve të këtij qyteti për këtë periudhë, ka qënë mbizotërimi i repertorit muzikor me vegla në krahasim me atë vokal. Ky fakt e ka një shpjegim, i cili lidhet me traditën muzikore pararendëse në fushën e veglave muzikore popullore, e po aq me interpretuesit e saj të shquar të cilët e kishin kultivuar këtë orientim. Në këtë kohë në Korçë, përveç formacioneve të sazeve përmenden edhe shumë interpretë të tjerë të shquar në vegla popullore si bakllamaja, llauta, fyelli. Ndikimi i muzikës me saze të qytetit të Korçës si dhe në përgjithësi i sazeve të jugut, do të konstatohet më vonë edhe në interpretimet e këngëtarëve lirikë si Tefta Tashko Koço, Kristaq Antoniu, Mihal Ciko apo dhe të kompozitorëve si Thoma Nasi, Kristo Kono etj,.

Regjistrimet e shoqërisë “Demka & Hajro”-Korçë realizuar pranë “ODEONIT”:

ab 242. Bej me se ma munde Qyqen. Kenduar prej Cobanit
253. Ibrahimi Tepelenes.Kenduar prej Cobanit
ab 243. As o Perendi me bej nje Pasha.Kenduar prej Cobanit
259. Pare kush t’a preu fustane.
ab 244. Edhe guret e sokakut. Kenduar prej Cobanit
258. Kenga e Hajros (Rush kuq i bardhe).
ab 245. Per mbi Tepelene ma kishe shtepine.
256. Ky Bilbil c’asht nje zog. Kenduar prej Cobanit
ab 239. Gjarperushke e Malit (Gernete). Lojtur prej Qamilit
252. Kenge e Carcis Topullit. Ibrahim Leskoviku.
ab 254. Kenge e Mahmudise. Kenduar prej Cobanit
246. Ne merak me shkoi jeta. Ibrahim Leskoviku
ab 236. Dyshe Berati (Valle). Lojtur prej Rushanit
234. Kenga e Jorgaq Beut. Kenduar prej Cobanit
ab 237. Valle Devollice. Lojtur prej Qamilit
264. Ali Pasha
ab 238. E qare e Malkes (Gernete). Lojtur prej Qamilit
263. Atje ku gjendet bukuria. Ibrahim Leskoviku
ab 240. Valle Dule Beut (Vllahce). Lojtur prej Qamilit
260. Ti moj sycke vetull Gjerpere. Kenduar prej Cobanit
ab 241. Valle Kolonjarce. Lojtur prej Rushanit
261. Ne Cipe te shamis lidhur nje flori.Kenduar prej Cobanit
ab 228. E qara e Hajros. Lojtur prej Rushanit
255. Behari c’u lulezua. Kenduar prej Ibrahim Leskovikut
ab 229. E qara e Malkes te Merenkes. Lojtur prej Rushanit
235. Po si Fleta Engjell i Zotit. Ibrahim Leskoviku
ab 230. Qan e Ama te Bire. Lojtur prej Rushanit
233. Si kur me nxjerr xhevaire. Kenduar prej Cobanit
ab 231. Avazi i Abidim Dudumit. Lojtur prej Rushanit
257 Zoge ku me qenke ritur. Kenduar prej Cobanit
ab 232. Me te qare me Gernete. Lojtur prej Qamilit
262. A po pelcas. Kenduar prej Ibrahim Leskovikut

Literatur:

  • Bubani. Gjergj, “Vdekja e Ajros”, tek “Shqipëri e Re”, 1920, 20 Shtator;
  • Tole. Vasil S, “Sazet, muzika me saze e Shqipërisë së Jugut”, Tiranë, 1998 etj.

  1. Enciklopedia e muzikës popullore shqiptare