Baca Adem, lamtumirë

Bedri Islami

Nuk e di kur e kam dëgjuar për herë të parë emrin e Adem Demaçit, por e kam lidhur gjithnjë me romanin e tij “Gjarpërinjtë e gjakut” dhe thënien e tij lapidare në atë libër, “Jo atyre që çojnë dorën e krimit, por atyre që shtrijnë dorën e pajtimit”.

Ky ka qenë edhe motivi i jetës së tij. Megjithëse një revolucionar i klasit të parë, njeri që besonte tek lufta dhe ëndërronte Ushtrinë e Kosovës, ai gjithnjë ishte edhe njeriu i paqes; ndoshta njeriu më i përkryer i paqes që kanë njohur brezat.

Dukej radikal, por ishte i butë si një njeri që ka patur zemër të madhe, shume të madhe.

Dukej i ashpër, por ishte tepër njerëzor, me fjalët e zgjedhura dhe togfjalëshin e përdorur shpesh, ” djalë i bacit”.

Ishte njeriu i 28 viteve burg, dhe burg të rëndë, në qelitë e burgjeve serbe e në fund kroate, por kurrë nuk deshi burg për bashkëvendësit e tij serbë, të cilët, edhe kur e burgosën, e dinin se po privonin nga liria një njeri, emri i të cilit nuk ishte ai i gjakësorit, por i dorës së shtrirë për një jetë të përbashkët.

Ishte njeriu që adhuronin të burgosurit politikë të Kosovës, megjithëse nganjëherë nuk ishin për ëndrrën e tij, ëndrrën e Kosovës së lirë për të gjithë; edhe për pakicat.

Ishte njeriu që i besonin të gjithë, edhe kundërshtarët e tij politikë më të ashpër, sepse sinqeriteti i tij ishte çarmatosës, ishte përmbyllës dhe shpesh herë deri në atë kuptimin e hapjes së shpirtit.

I prerë në fjalën e tij, por edhe i gatshëm të të dëgjojë deri në fund dhe, nëse e kishte pasur mendimin e nxituar, nuk kishte drojë të thoshte, “Djalë i bacit, vetëm të vdekurit dhe të marrët nuk ndryshojnë”.

E adhuronte Shqipërinë, ashtu si kishte qenë gjithnjë ajo, edhe e vetmuar, edhe e ringritur. I donte rrugët e saj, sheshet, legjendat e përbashkëta, qytetet, por shpesh herë nuk e donte politikën, dhe kjo e fundit, disa herë provoi ta përdorte emrin e tij të madh.

Nuk e mbaj mend kur e kam takuar për herë të parë për herë të fundit e mbaj mend fare mirë.

Kur jemi takuar, si shumë të tjerë, e kam dashur me shpirt, me gjithë fuqinë e zemrës dhe e kam besuar si besojmë një Zot.

Kur u takuam një herë në Zvicër dhe ai sapo kishte hedhur idenë e Ballkanisë, kisha shkruar ” Ballkania mos ardhtë kurrë, o baca Adem”, dhe diskutuam gjatë nëse duhej apo jo ky koncept, sidomos në fillimin e luftës.

Ishte njeriu më i dhembshur që kam njohur, me tingëllimën e shpirtit si një fëmijë.

Të dy ne, edhe ai, si Njeriu i veçantë, edhe unë, si mik, kishim një idhull të përbashkët: Fehmi Lladrovcin.

Fehmiu kishte qenë në një burg me të, në Staragradishkë dhe Adem Demapi kishte besimin më të madh të mundshëm ndaj tij. Thoshte shpesh se “nëse në këtë punë është Fehmiu, atëherë është punë e pastër”.

Fehmiu e adhuronte atë.

10 vite më parë, kur botova librin “Fehmiu dhe Xheva – përjetësia e dyfishtë” ai erdhi në të gjithë promovimet e librit, edhe në Shkup, ku, në një sallë disa qindra vendesh, ku njerëzit rrinin edhe në këmbë, bëri vlerësimin e librit dhe tha fjalët e tij të zemrës.

Adem Demaçi u largua nga jeta. Qetësisht. Butësisht. I dashuruar me jetën dhe i përqafuar me përjetësinë. ASKUSH më shumë se sa ai nuk e deshi Kosovën dhe askujt tjetër nuk i takon nderi që i duhet bërë atij.

Historia e Kosovës e dekadave të fundit ka kaluar përmes dy Ademave; Adem Demaçit dhe Adem Jasharit.

Si një fillesë e zanafillës për historinë e re të kombit tonë.

Baca Adem, lamtumirë! Ti je prej kohësh në panteonin e lirisë. Rast i rrallë kur je ende i gjallë dhe në panteon.

Lavdi!

27 Korrik 2018