Pepili/Komedia Hyjnore/160

K. XXIV Rrethi i tetë. - Lugja e shtatë. - Hajdutët. - Vani Fuççi.

	Kur viti I ri zen fill n’stinen-acar, Krrelat ngroh dielli nen Akuar e arrihet Qe nata e dita t’zgjasin barabar,
	Kur bryma e nates permbi fusha shtrihet E ngjan me t’motren, me te bardhen bore, Por shum s’vazhdon, sepse fillon e shkrihet;
	Ngushtue keq per tagji, fshatari I gjore Cohet, sodit e sheh si jane zbardhue Fushat perqark, e kap koken me dore;
	Kthen ne shtepi e siellet tue turfllue Si ai qyqar qe s’di se nga t’ia mbaje; Pastaj del prap, e prap zen me shpresue,
	Kur sheh se toka e ndrroi fytyr’n e saj Aq shpejt; ai merr comagen menjehere E baetine perjashta qet n’ograje;
	Keshtu edhe mesuesi m’kalli tmer Kur une e pashe ne balle aq te vranuem, Por n’cas prap me sheroi zemren e mjere,
	Se, kur ures se thyeme iu afruem, Kah une u suell me t’ambelen fytyre, Porsi te rranza e kodres ku u takuem.
	Hapi dy krahet dhe, si e pat keqyre Hitishem rreth e rrotull ate rrenoje, Me kapi hopa dhe ne shembelltyre
	T’atij njeriu, qe, para se t’filloje Nje pune, me kohe kujdeset per cdo gja, Keshtu ai, tue u perpjeke me duer t’me coje
	Der te nje shkrep, mejhere me bani za T’u kapshe per nje tjeter, <<shiko mire, - Tue m’thane, - se mos te jete ai shkamb tue ra!>>
	S’ish rruge per mantel plumb shtegu I veshtire; Tue u kacavare shpetimi ne na dalte, Une – shty prej tij, e ai – I lehte e I lire!
	Po te kish qene ai breg paksa ma I nalte Ose sa shkambi nga u varem s’paku, - Per prisin s’them, por une do mbetshe n’balte.
	Por mbasi Lugjezeza e errte kah praku I pusit t’thelle fill shkon tue u perule, Struktura vete e lugjevet asht shkaku
	Qe brigjet rreth e rrotull vijne tue u ule; Arritem tek e mbramja mu te kulmi Nga ku gjithe ai shkamb ure ishte zhgule.
	Fryme dot s’po mirrnja, kaq I forte qe sulmi; E u ula me pushue kend pa pyete, Sa u kapem nalt. Por prisi: <<S’ban te ulmi, -
	Tha, - nuk fitohet gja tue ndeje mbeshtete; Se mbi nenkrejca dhe mbi pupla t’leta Deri me sot askush lavdi ska gjete!
	E po s’le nam te mire cka duhet jeta? Cduket si tymi n’ajr, si shkume mbi vale Ai qe pa lane nje gjurme coi ditt e veta.
	O burra! Lodhja rrugen mos t’na e ndale! Then cdo rrebesh nje zemer prej celiku, Ne mos u bafte nen peshe te trupit pale.
	Ne cak me t’nalte le te na coje vertiku! S’mjafton qe ata te humbun pas I le, - Ne me degjofsh, do dalim shpejt rreziku!>>
	Brofa ne kambe pajise me force te re, Ma shum nga c’isha u cfaqa guximtar E thashe: <<Ti prij, ma trim se kurre me ke!>>
	Nje tjetri shteg filluem m’iu kacavare, Ish shkamb e gur, I ngushte, I pakalueshem, Rruge ma t’thepisun s’kishim rrahe me pare.
	Flisja t’mos dukem se po ec ngurrueshem, Kur, ja, nga tjetra grope nje za po thrriste, Por fjalet te na vinin krejt ngatrrueshem.
	Ndonse ne maje te ures ishim, c’fliste Nuk munda me kuptue kur ndjeva zane, Por dukej se I zemruem fjalet I qiste.
	Veshtroja poshte, por syte asgja s’me pane, Kaq erresine gjithkund ishte njesoj. <<Pris, vrik te dalim, - nisa me I thane, -
	ne tjetrin lug, shpejt uren ta kaloj; si nuk kuptoj s’ka une degjoj nga veshte, keshtu verej, por kurrnjesend s’dalloj.>>
	E ai: <<Tani te gjegjem fare thjeshte, Por jo me fjale; se nje kerkese e drejte Me pune do plotesue edhe tue heshte.>>
	Kur n’balle I dolem asaj ure krejt, Rame ne te teten pende, e pa vonese Lugjen e re fillova me e verejte,
	Une pashe lamsha gjarpijsh sa s’I zen bese, Nje lebeti, te ndryshem nga cilsija, Kah I kujtoj dhe sot m’luen mendja e krese.
	Mos te krenohet per rane t’vet Libija, Se edhe ne paste te madhe pasuni Me shkraptha, shlliga, rrshaja te keqija,
	Kur rana e saj me kaq gjarpij s’asht nxi, Murtaje e tille ne kete hata nuk vlon As n’Etiopi e as ne Arabi.
	Rrethue gjarpijsh te egjer se c’vrapon Nje turme shpirtnash te cveshun, te tmerruem, Qe vrime a elitropi as qe shpreson!
	Gjarpijt dueret permbrapa u kane shternguem, U ngjiten per kurriz dhe bisht e krye Mberthejne para ne fyt ata t’mallkuem.
	Njanit atje ne breg une pashe me sy Nje shllige kah flure iu hodh e e helmatisi Aty ku qafa e trupi lidhen nye.
	As I as O s’shkruhet ma vrik se nisi Ai zjarr te marre, dhe I ndezun flakada Tue u rrzue perdhe fare ne hi bitisi;
	E aty pertoke, si u kthye njehere n’asgja, Pluhni ku ish e s’ish u grumbullue E befas sikur qe ashtu u ba.
	Keshtu nga dijetaret kam lexue Si vdes e prap ne jete Fenicja kthehet Kur pesqind vjetevet u asht afrue.
	Me bar e as me tagji ajo s’ushqehet, Por me amom e me te kemit lot, N’folene gjithe nard e mirre tue vdekun prehet.
	Si ai qe bje e si s’e kupton dot, Nga forca e djallit krejt perdhe I qitun Apo per ndalim gjaku shtri me lot,
	Veshtron perqark, prej tokes porsa ngritun, Trondite nga ankthi I rande qe pat n’krahnuer, Pastaj sikur qetohet tue pshertitun,
	Ashtu u ngrit ne kambe ai mekatnuer. E rrepte qe je, hakmarrje e Perendise, Sa fort qellon pa rreshte kryq e terthuer!
	Kush ish e pyeti at’here I urti pris. <<Lart nga Toskana, - gjegji kesodore, - s’ka shum qe rashe n’kete gryke te mizorise.
	Jete kafshe me pelqeu, jo njerezore, Si mushk qe isha; jam Van Fucci, shtase, Shpelle te denje pata ate Pistoje mizore.>>
	<<Mbaje mos t’ike, - I thashe prisit n’ate rase, - pyete cka e hodh ketu; sa qe I gjalle nuk dijti tjeter vec t’rrembeje e t’vrase.>>
	Hajduti e kuptoi, nuk ndejt me u talle, Por kryet coi lart e me keqyri mvrejte, Inat e turp I pashe shkrue mu ne balle;
	Dhe tha: <<Ma fort vetvehten jam tue brejte Tash qe me sheh n’kete vend si asht ma zi, Se kur me fshine nga jeta tjeter krejt.
	Une pa te dhane pergjegje s’mund te rri. Ma poshte m’kane fute ketu ne kete rremuje, Se vodha gja te cmueshme n’Sakristi
	Dhe faji iu ngarkue kot tjeterkuj. Por qe t’mos knaqesh kah me sheh n’kete vaje, Ne dalsh ndo’jhere nga kjo terrine ku vuej,
	Hap veshet per c’te them, nder mend ti mbaj: Pistoja nga te Zezet do rrallohet, Pastaj Firenca do ndryshoje me rraje.
	Nga Val di Magra me avull do cohet Marti, mbeshtjellun nga nje re e zeze, E me tufan e gjame ai do leshohet
	Mbi fushe Picene, lufte ku ka me u ndeze; Mjegllen me rrfe ka per ta ca shum here, Oh, sa I Bardhi rrah per toke do mbese!
	T’I thashe te gjitha, zemren me ta there!>>

---